The Elder Scrolls V: Skyrim

Aan een game als The Elder Scrolls V: Skyrim beginnen doet een beetje denken aan het voorbereiden op een lange reis. Je weet gewoon dat eens je de disc een allereerste keer in je console op pc stopt, dat het vele weken zal duren eer je terug zult uit de spelwereld zal ontsnappen en naar de realiteit terugkeren. Wij zijn ondertussen nog steeds half ondergedompeld in Tamriel, maar proberen toch om onze gevoelens over deze magische trip neer te schrijven in dit spoilervrije reisverslag.

Voor deze review speelden we zowel op Xbox 360 (Goofus) als op pc (SenZ, flyingdutchman)

Terug van nooit weggeweest

In Skyrim keren we voor de vijfde keer terug naar Tamriel, het gigantische continent waar alle Elder Scrolls-games zich afspelen. Toch hoeven gamers die niet echt vertrouwd zijn met de franchise en die de eerste vier episodes gemist hebben geen schrik te hebben om helemaal verloren te lopen. Er zijn dan wel heel wat verwijzingen en dubbele bodems voor wie wel vertrouwd is met de reeks, maar Skyrim staat tegelijkertijd perfect op zichzelf.

Skyrim is een van de negen provincies van Tamriel en de natuurlijke habitat van de op Vikingen geïnspireerde Nords. De provincie situeert zich ten noorden van Cyrodiil en ten westen van Morrowind en omhelst daardoor zowat het meest noordelijke gebied van het continent. Sneeuw en ijs domineren dan ook de landschappen in Skyrim, samen met majestueuze bergtoppen, diep uitgesneden valleien en door ruwe steen gedomineerde architectuur. De spelwereld is enorm uitgestrekt en is letterlijk bezaaid met een ongelooflijke hoeveelheid aan interessante hoekjes, grotten, monumenten en nederzettingen. Skyrim is ongeveer even groot als Cyrodiil, de provincie die we verkenden in Oblivion, maar bevat veel meer detail.

Vanaf de eerste cutscenes word je geïntroduceerd in de politieke en sociale conflicten die aan de gang zijn in Skyrim. Je kruipt meteen in de huid van de protagonist die je zal vergezellen op je lange tocht doorheen de provincie. Je beleeft de eerste paar minuten zonder gezicht, maar al snel zul je een selectie kunnen maken uit het tiental rassen dat Tamriel rijk is. De mate van customisatie is een pak uitgebreider dan in de voorgangers en je kunt zonder veel moeite een hoop details tweaken naar je eigen voorkeur. En wie zou daar geen tijd voor willen nemen als je weet dat je ettelijke tientallen of misschien wel honderden uren zult zijn vastgeklonken aan dit personage?

Al doende leer je

Uiteraard is niet alleen het uiterlijk van je held belangrijk, maar ook de skills die hij of zij zal ontwikkelen. In totaal zijn er achttien van deze skills voorzien die je kunt uitbouwen door het verzamelen van ervaringspunten. Deze skills hebben betrekking op de manier waarop je vecht, de manier waarop je omgaat met anderen en met de omgeving en met de magische krachten waarover je beschikt.

Het skillsysteem laat je niet zomaar skillpunten toekennen aan de karakteristieken die je graag wil gebruiken met je personage, maar geeft je de vrijheid om gewoon te doen wat je leuk vindt en tegelijk beter te worden in wat je doet. Als je bijvoorbeeld zou spelen als een sneaky personage en je concentreert je op het verbergen in de schaduw terwijl je ongemerkt allerlei waardevolle items steelt, dan zullen je Sneak, Pickpocket en Lockpick skills er snel op vooruitgaan. Ga je daarentegen met open vizier de strijd aan met zwaard en schild, dan zullen vooral je Block en One-Handed Combat skills gaan domineren. Ben je je spelstijl na een tijdje beu? Geen probleem, want je kunt op het even welk moment wat anders gaan doen en ook op andere vlakken beter worden. Gaat het niet snel genoeg? Daar valt ook een mouw aan te passen, want in Skyrim zijn er immers ook her en der mensen te vinden die je in ruil voor een som goud kunnen trainen in de verschillende skills.

Elke skill heeft 100 niveaus en het evolueren in elke skill zorgt er ook voor dat je level  omhoog gaat. Per level krijg je een skillpunt dat je kunt investeren in specifieke kwaliteiten die aan elke skill vasthangen. Voor elk van de 18 skills is er zo’n skilltree voorzien. Het unlocken van een bepaalde kwaliteit kost je niet alleen een skillpunt, maar vergt ook dat je de skill waaraan de kwaliteit gelinkt is voldoende ontwikkeld hebt. Het zelf kunnen smeden van het allerbeste armor in Tamriel kost je bijvoorbeeld maar één skillpunt, maar je zult wel het allerhoogste niveau van de Smithing-skill moeten bereiken vooraleer je de kans zult krijgen om een skillpunt daaraan te kunnen spenderen.

Zin in een tweede of derde rondje?

Elke tree zit goed in elkaar en laat je goed nadenken over het uitbouwen van je personage. Hoewel je door het ervaringssysteem gemakkelijk een all-round personage kunt ontwikkelen, kleurt het toekennen van de skillpunten toch je personage op een bepaalde manier. Wanneer je bijvoorbeeld echt goed wil worden in een bepaald type magie, dan investeer je maar best in het exploreren van die specifieke skill tree, want de boni die je zo kunt krijgen zijn niet min. Deze combinatie van ervaringsgebaseerde skills met een levelgelateerde skilltree is wat ons betreft over het algemeen goed gebalanceerd en het maakt het ook de moeite waard om met een tweede of derde personage opnieuw Tamriel in te duiken. Ook de vijf verschillende moeilijkheidsniveaus, die je on-the-fly kunt wijzigen, verzekeren dat je van Skyrim een uitdaging op jouw maat kunt maken.

Eens je wordt losgelaten in de open wereld van Skyrim zijn de mogelijkheden dus letterlijk eindeloos. Je zou gerust zonder het voltooien van ook maar één quest kunnen levellen naar hartelust en uitgroeien tot een echte powerhouse op alle vlakken. Dat zou natuurlijk zonde zijn, want de honderden quests die je overal voor de voeten geworpen krijgt zijn soms verrassend leuk gevonden. Ook het hoofdverhaal steekt goed in elkaar en vonden we alleszins aangenamer spelen dan het van portal naar portal trekken in Oblivion. De climax van deze hoofdbrok komt na zo’n twintig uren spelen, maar de kans is heel groot dat je onderweg blijft hangen in een van de vele stadjes om daar allerlei individuen uit de nood te helpen.

Zoals we ondertussen al gewend zijn van The Elder Scrolls, zijn er opnieuw enkele uit de kluiten gewassen sidequests te vinden die een hele reeks opeenvolgende opdrachten omvatten en die elk op zich ook weer ettelijke uren tijd in beslag nemen om helemaal af te werken. Daarnaast zijn er natuurlijk ook de kleinere ontmoetingen die je minder tijd kosten, maar niet zelden nog meer spelplezier bezorgen. De taken die je moet vervullen zijn soms compleet absurd, maar ook soms doodernstig of levensbedreigend. Het belangrijkste wat ons betreft is dat de questopdrachten veel innovatiever zijn dan “dood die persoon” of “zoek dat item en breng het naar daar”. Een game mag dan wel voor honderden uren gevuld zijn met quests en dungeons, maar als je die na 10 uur al beu bent dan is het plezier er ook snel vanaf. Dat is in Skyrim absoluut niet het geval en dit maakt van deze rpg niet alleen een van de grootste avonturen ooit, maar tegelijk ook een van de meest boeiende.

Dubbel zo handig

Op het vlak van gameplay zul je je meteen thuisvoelen wanneer je ook al een andere Elder Scrolls-game speelde. Zoals steeds voelden we ons het meest comfortabel spelen in first-person perspectief, maar met een druk op de knop wissel je naar een third-person camera. Die laatste functie gebruikten we eigenlijk alleen maar om af en toe een blik te werpen op ons personage en de kledij waarin we ons op dat moment tooiden, want het vechten op deze manier vonden we eerder stroef verlopen. Niks belet je natuurlijk om de hele tijd in first-person perspectief te spelen en wat ons betreft is de andere camera dan ook vooral een leuke optie om beschikbaar te hebben om de spelengine te bestuderen.

Over vechten gesproken, het melee-aspect van Skyrim is erg vergelijkbaar met dat van Oblivion. Met twee knoppen controleer je de acties van je linker- en rechterhand, waarin je ofwel een wapen kunt vasthouden ofwel een spell aan kunt toekennen. Tegelijk kun je natuurlijk rondbewegen, wegspringen of zelfs blocken als je daar een geschikt item voor vasthoudt. Aan de defensieve kant is er zeker nog verbetering mogelijk, met bijvoorbeeld een uitgebreider systeem om aanvallen af te weren of om weg te rollen of simpelweg vlotter te kunnen ontwijken. Wat de aanvalsopties betreft zijn de opties een pak uitgebreider.

Killcam?

De game telt een heel scala aan wapens die je ofwel met een hand, ofwel met twee handen moet vasthouden. Het zwaaien van deze wapens verloopt vrij natuurlijk en het zal niet lang duren vooraleer je met gemak een groepje hongerige wolven of op de loer liggende criminelen van je af slaat. Niet alleen door gesmeed ijzer kun je je van vijanden ontdoen, want er is ook ruim gamma aan offensieve en defensieve spreuken. Vuurballen afschieten, dieren oproepen om je te assisteren of jezelf genezen kunnen allemaal bijdragen tot succes en zijn mooi vormgegeven. Zelf kozen we er vaakst voor om een licht zwaard te combineren met een spreuk in de andere hand, maar door de grote diversiteit kun je heel wat verschillende kanten uit.

Elke aanval heeft ook een krachtige variant, die je kunt uitvoeren door de aanvalsknop wat langer in te duren. Daardoor stel je je natuurlijk ook wat kwetsbaarder op en loopt je energiemeterje, dat ook aangesproken wordt om te spurten, sneller leeg. Een degelijk aanvalsspel bestaat dus uit het goed doseren van je inspanningen en het toeslaan op het geschikte moment. Een leuke visuele toevoeging ten opzichte van Oblivion zijn de finishes. Zo nu en dan zoomt de camera in wanneer je een vijand de genadeslag toebrengt met een spectaculaire beweging, zoals bijvoorbeeld een onthoofding, iets waar wij in ieder geval niet genoeg van kregen.

Je kunt vrij snel van wapen of spell wisselen door middel van een menuutje van favorieten. Ook het hoofdmenu zit goed in elkaar. Daarin vind je een tabblad met informatie over je personage en zijn skills, je beschikbare spreuken, de hele inventaris aan wapens en items die je met je meezeult en ook een kaart van Skyrim. De kaart is erg mooi weergegeven, en toont een markering voor elke bijzondere plaats die je al bezocht tijdens je bezoek aan Tamriel. Naar elk van deze plaatsen kun je via een “Fast travel”-functie ook snel teleporteren zonder een grote voet- of paardtocht te hoeven ondernemen. Er is de mogelijkheid om met een soort gps-systeem bepaalde plaatsen te markeren en je kunt vanuit de kaart snel switchen naar het lijstje van beschikbare quests wat de game erg overzichtelijk houdt, ondanks de immens grote omvang. In de menu’s kun je trouwens ook alle controls volledig aanpassen, waardoor je zeker niet zult moeten zeuren over slecht bereikbare functies.

Betere filmmuziek

We spraken al over de enorme uitgestrektheid van Skyrim en het aandacht voor detail. Hoewel de game op consoles zeker niet het beste is wat er vandaag te vinden is, zijn de verbeteringen tegenover Oblivion legio. Personages in de spelwereld bewegen en gedragen zich veel natuurlijker, de landschappen zien er soms nog adembenemender uit, de reflectie van het licht op bergriviertjes is knap en de mist- en sneeuweffecten op bergtoppen zijn ronduit prachtig. Toch vind je ook de nodige ruwe kantjes aan Skyrim, haast onvermijdelijk bij een game van dergelijke omvang.

We hadden af en toe last van tearing en bij het snel bewegen (te paard of al spurtend) valt het op dat niet alle textures tijdig worden ingeladen. Ook de framerate durft al eens te haperen wanneer er erg veel actie te zien is op het scherm, maar is doorgaans klokvast. Een keer moesten we een opgeslagen spel opnieuw inladen doordat de quest die we aan het ondernemen waren was geglitcht. Dit kleine ongemak kunnen we echter gerust relativeren met het oog op de tientallen uren die we speelden zonder noemenswaardige problemen. Ook de laadtijden vallen best mee, en variëren op Xbox 360 tussen 3 en 10 seconden.

Op het auditieve front laat Skyrim geen steken vallen. De muziek die de game begeleidt schept de juiste sfeer en is ook erg aangenaam om los van de game te beluisteren. De composities zijn van hoge kwaliteit en kunnen concurreren met de betere filmmuziek. Ook de duizenden dialogen die de game telt zijn vrijwel allemaal overtuigend.

Omdat wij jullie bij 4Gamers graag een zo volledig mogelijk beeld geven, hebben we even een vergelijking gemaakt en ook de pc-versie van Skyrim op de rooster gelegd. De verhaallijn en algemene features blijven hetzelfde als op console, dus gaan we ons hier echt toespitsen op specifieke details.

Geschreven door SenZ en flyingdutchman

Het eerste dat de aandacht opeist zijn de graphics. Net zoals op de consoleversie zijn die adembenemend mooi. Wanneer je slechts luttele minuten rondgelopen hebt, valt meteen op hoe realistisch de omgeving weergegeven wordt. Meer nog, het is net of je de consolewereld letterlijk ontvluchtte en overgestapt bent naar een droomwereld op pc. Het (we geven toe, niet zo heel) lelijke eendje is omgetoverd in een mooie zwaan en dat loont. Een en ander zal wel afhangen van de kracht die jouw gamebeest kan leveren, maar met een hedendaagse grafische kaart kan je mooie dingen doen. De spelwereld goochelt Copperfield-gewijs met uitgestrekte wouden, besneeuwde bergtoppen en grotten die evenveel nieuwsgierigheid opwekken als bij een kind op kerstochtend. Door de kracht van die grafische kaart kan je ook rekenen op een hogere framerate, en met die extra fps speel je met nog net iets meer plezier. Niet álles draait natuurlijk om pracht en praal, maar het is wel een factor die anno 2011 een wereld van verschil kan maken.

Een spel als Skyrim kunnen we op dit platform natuurlijk ook niet bespreken zonder het ook te hebben over de verschillende problemen. Het blijft een dijk van een game, maar wel een schoonheid die toch te kampen heeft met wat barsten in de spiegel. Zo crasht de game af en toe, waardoor je het opnieuw zal moeten starten. Wanneer je met een leuke sessie bezig bent kan je zoiets even hard missen als je moeder die de kamer binnenkomt. Die verschillende bugs zullen heus wel verholpen worden door middel van verschillende patches, maar dat betekent niet dat het géén minpunt is.

We geven verschillende technische oplossingen aan het einde van dit artikel, maar het beste advies is om twee save-games aan te houden en regelmatig te quicksaven. Zo voorkom je dat je lange periodes opnieuw moet spelen of dat je save-game corrupt raakt. Iets dat sterk opvalt bij de pc-versie, is dat de laadtijden verschrikkelijk kort zijn, zeker in vergelijking met de consoles. Op de pc-versie zal je enkel de eerste keer een paar seconden moeten wachten en daarna is het meestal een kwestie van één keer met je ogen knipperen. De laadtijden zijn zo ongelooflijk kort dat het zelfs voor échte Skyrim-adepten niet eens loont om het spel op je SSD te plaatsen of om een SSD te kopen voor deze game.

Zoals eerder vermeld loopt het spel bijzonder vlot op hedendaagse hardware, al zijn de graphics natuurlijk niet van het niveau van The Witcher 2. Het grote voordeel hierin is dat zelfs verouderde systemen met een Core 2 Duo (of AMD equivalent), 4GB RAM en een AMD HD4870 of Nvidia GTX260 dit spel zonder problemen kunnen draaien. De laatste (1.3) patch voert zelfs nog extra optimalisaties door voor Core 2 Duo's. Wij speelden zonder problemen op Ultra met onze 'verouderde' mid-end i5 750, 8GB, HD6870 opstelling. Dit spel zou voor de meeste gamepc's totaal geen uitdaging moeten vormen, je zou het zelfs nog met een laptop kunnen proberen, al adviseren we dan wel een degelijke dedicated videokaart.

Als we alle versies langs elkaar leggen is het duidelijk dat de PlayStation 3-versie het zieke broertje van de drie is, gezien de aanhoudende berichtgeving over grote problemen met lag en stottering naarmate men verder in het spel komt. Het zou een structureel engine-probleem zijn dat men zo niet meteen opgelost krijgt, met als mogelijke oorzaak het beperkte gesplitste geheugen (2x 256MB) van de PS3 in combinatie met de gigantische save-files van Skyrim.

De Xbox 360 was duidelijk het lead ontwikkelplatform en heeft dan ook praktisch geen problemen, maar de pc-versie heeft nog steeds het voordeel van de betere graphics en de gigantische mod-community die al sinds Oblivion aan het popelen is om nog wat nieuwe projecten op te starten. De pc-versie kende bij de release nog wel wat problemen bij een aantal mensen, maar die bugs lijken nu een voor een opgelost te geraken naarmate Bethesda de patches vrijgeeft en de community elkaar wijst op mogelijke oplossingen.