Hoge Gezondheidsraad van België buigt zich over gamen tijdens lockdown

In tijden van lockdown houden velen zich meer dan anders bezig met gamen. Daar is niets mis mee, maar voor sommige gamers schuilt er wel een gevaar in, vooral wanneer ze reeds vatbaar zijn voor het verslavende karakter van games.

In dit kader heeft de Hoge Gezondheidsraad van België, die wetenschappelijk onderbouwde adviezen levert voor beleidsmakers, zich eens gebogen over gamen in tijden van lockdown. Daarbij wordt genuanceerd gewezen op zowel positieve als negatieve effecten, evenals risicofactoren en de rol die ouders spelen. Ook doet men aanbevelingen voor de gaming industrie, die volgens de Hoge Gezondheidsraad jongeren nog te sterk viseert met verslavende gokelementen. Eigenlijk verschilt gamen tijdens een lockdown dus niet echt significant van gamen buiten een lockdown.

Lockdown, een gevaarlijke tijd voor Gamers?

De Hoge Gezondheidsraad maakt de balans op van videogamestoornissen

Tijdens de lockdownperiode waren videospelletjes voor veel tieners en volwassenen een middel om zich te ontspannen, een andere wereld op te zoeken of met elkaar in contact te blijven. Deze games worden steeds populairder, bereikbaarder en diverser. Er zijn echter veel vragen over de risico's die eraan verbonden zijn. De Hoge Gezondheidsraad (HGR) publiceert een advies dat de balans opmaakt over deze vragen in een voor Gamers zeer intense periode.

Positieve en negatieve effecten

Videogames zijn een zeer toegankelijke manier om zich te amuseren. Ze dragen ook bij aan de ontwikkeling van bepaalde cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden. De meeste spelers krijgen er weinig of geen problemen door, maar toch houden ze een aantal risico's in van somatische (meestal gerelateerd aan sedentair gedrag en slaapstoornissen), psychologische en sociale aard. Ongeveer 3% van de spelers verliest de controle over zijn speelgedrag, wat tot negatieve gevolgen leidt.

De 11de herziening van de International Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) definieert gamestoornissen als een verlies van controle, waardoor een significante wijziging plaatsvindt in persoonlijke, familiale, sociale, schoolse, professionele of andere belangrijke functiedomeinen, gedurende een periode van minstens 12 maanden.

De ouders als partner

De ouders zijn een zeer belangrijke partner in de preventie en het onder controle houden van videogamestoornissen, en moeten worden ondersteund, bewustgemaakt en geïnformeerd. De eerste stap is het verminderen van de ongerustheid en het belichten van de positieve kant van het spel. Het is belangrijk dat ouders belangstelling hebben voor de online activiteiten van hun kind en dat er een beter wederzijds begrip is. Ze moeten ook worden geïnformeerd over de werking en de effecten van de games, en over de mechanismen die door de industrie worden ingezet om gamers aan hun scherm gekluisterd te houden.

Er kunnen huisregels worden opgesteld over scherm- en gametijd, en dit al vanaf de jongste leeftijd. Het is dus belangrijk dat ouders worden ondersteund om daarnaar te handelen. Maar tijdslimieten volstaan niet. Om videogamestoornissen te voorkomen, moeten alle risico- en beschermingsfactoren worden aangepakt, bijvoorbeeld door het zelfvertrouwen en de sociale en relationele vaardigheden te bevorderen, en door alternatieven te bieden voor het gamen. Het is ook belangrijk na te denken over de beweegredenen en de plaats die aan het gamen moet worden gegeven, om te voorkomen dat het de andere belangrijke domeinen van het persoonlijke, gezins- en sociale leven inneemt.

Bewustmaking van professionals die in contact staan met jongeren

Voor een vroegtijdige opsporing en interventie is het belangrijk dat professionals die in contact komen met jongeren (onderwijspersoneel, CLB-centra, eerstelijnshulp,etc.) leren de tekenen van potentieel risicogedrag te herkennen. Daarom moeten ze worden gesensibiliseerd, moet hun expertise worden bevorderd en moeten er geschikte (screenings)instrumenten tot hun beschikking worden gesteld. Preventiewerkers spelen hierbij een belangrijke ondersteunende en vormende rol.

Structurele maatregelen voor de industrie

De HGR raadt ook aan dat er structurele maatregelen worden opgelegd aan de gamingindustrie, zoals transparantie over de gebruikte algoritmes, het inbouwen van beperkingen in de games en van tools die probleemgedrag voorkomen (bijvoorbeeld pop-upvensters om de speeltijd onder controle te houden).

De HGR benadrukt ook het belang van een duidelijke scheiding te behouden tussen games en online gokken. De grens is soms vaag en er worden al krachtige marketingstrategieën ingezet. Weddenschappen op wedstrijden die verband houden met games die populair zijn bij minderjarigen zouden niet mogen worden toegelaten. Reclame voor kansspelen in meer conventionele videogames zou verboden moeten worden (met bijzondere aandacht voor influencers die reclame maken via de sociale media).

De minimumleeftijd voor "gratis" online kansspelen zou moeten worden vastgesteld op 21 jaar.

Het volledige advies (HGR_9526) is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: https://www.health.belgium.be/nl/advies-9526-gamestoornissen

De website van de Hoge Gezondheidsraad: www.hgr-css.be.