PILE OF SHAME | 57. South Park: The Stick of Truth (2014)

Een gedocumenteerde poging van Uberkamper om zijn persoonlijke Pile of Shame tot nul te herleiden.

Uberkamper nam bij het begin van dit jaar het goede voornemen om zijn persoonlijke Pile of Shame te reduceren tot een vers geploegde akker in de polders van de Moeren (tot nader order nog steeds het meest vlakke stuk land van Vlaanderen).

57. South Park: The Stick of Truth (2014)

Uberkamper herinnert zich nog goed dat eind vorige eeuw plots het gerucht rondging dat een er een tekenfilmreeks bestond die nog veel brutaler was dan The Simpsons. Deze laatste show bestond al sinds 1989 en vertelde het verhaal van geelgekleurde mensen die probeerden wat van hun leven te maken in een burgerlijk stadje in postindustrieel Amerika. In zekere zin stonden The Simpsons voor de laatste animatieserie van de vorige eeuw. Ze rekenden met scherpe humor af met de generatie boomers die na de laatste wereldoorlog de wereld heropbouwden, maar nu langzaam zonder adem kwamen te vallen. Steeds meer mensen werden er als de dood voor om gespot te worden aan de verkeerde kant van de generatiekloof. De Simpsons leverden een voor zowat iedereen onmiddellijk herkenbare kritiek op macht, fatsoen en traditie waarachter een ideologische leegte en een langzaam uiteenvallende samenleving schuilgingen. Maar tegelijk hanteerden Bart, Marge, Lisa en Homer wel nog impliciet een ethos van fatsoen en traditionele waarden. Ze kenden elk een rijk inwendig leven en konden steeds terecht in hun warme kerngezin als veilige haven wanneer de dingen rondom hen in puin dreigden te vallen. De serie voelde scherp aan, maar was eigenlijk een wat tamme ode aan de tegencultuur en verlengde adolescentie.

South Park daarentegen kondigde zich in 1997 aan als de heraut van een nieuwe tijd. De gezapige maatschappijkritiek van Thee Simpsons ging in deze nieuwe animatiereeks over in bijtend sarcasme waarin alles wat aan waarden en opvattingen nog overeind stond (vaak ook letterlijk) te kakken werd gezet. De serie is vooral een groteske parodie op maatschappelijke gesels als racisme, politieke correctheid, consumptie en censuur. In The Simpsons staat persoonlijke groei nog centraal en is er vaker wel dan niet verlossing voor individuen. De personages in South Park daarentegen zijn veel meer gereduceerd tot figuranten die vaak tevergeefs proberen klaar te komen met het collectief trauma van een dolgedraaide tijdsgeest, gekenmerkt door een permanent crisissfeer en bijhorende angst, psychose en morele paniek. In de kwarteeuw dat de serie nu verschijnt hebben technologie en maatschappelijke verschuivingen het gevoel van onbehagen in de samenleving zelfs nog versterkt. Iets waar de makers van de serie graag heel kort op inspelen.

De grote ironie van South Park bestaat er natuurlijk in dat de verlengde adolescentie van weleer volledig is doorgeslagen. Volwassenen in de serie zijn in feite weerloze kinderen die afhankelijk van de waan van de dag volledig van de pot gedrag beginnen te vertonen. Daar tegenover staan de echte kinderen van South Park - Cartman, Kyle, Stan en Kenny – die bij dit alles veel te snel zijn moeten opgroeien. Zij zijn ontwaakt tussen de falende volwassenen in dysfunctionele gezinnen en weten zich veroordeeld tot de rol van grofgebekte toeschouwers in het absurde toneelstuk van hun dagelijks leven. Het is hun cynische lot dat zij daarmee nog het best van al gewapend zijn om de demonen van hun tijd te bezweren en iets van normaliteit te handhaven.

Met dit alles in het achterhoofd weet Uberkamper nog dat zijn verwachtingen niet erg hooggespannen waren toen South Park: The Stick of Truth werd aangekondigd. Veel meer dan een interactieve animatiefilm kon hij er zich niet bij voorstellen. Bovendien zijn humor en satire notoir moeilijke elementen om in een spel te verwerken en de kans op een miskleun is zeer groot. Het was dan ook fijn om vast te stellen dat de talentvolle ontwikkelaars bij Obsidian in The Stick of Truth veel meer de traditionele RPG-richting zijn uitgegaan met verhaalgedreven quests en goed uitgewerkte turn-based gevechten. Heel atypisch voor South Park, maar wel eigen aan het RPG-genre is ook een zekere mate van karakterontwikkeling. Van een onbenullige nieuwkomer zonder noemenswaardige vaardigheden en uitrusting mocht Uberkamper middels allerhande kunstgrepen opklimmen tot het meest populaire kind in South Park.

Maar South Park zou South Park niet zijn indien ook hier de draak wordt gestoken met het RPG-genre zelf. Dat zit alleen al in het feit dat wat vroeger gewoon kinderspel heette, vandaag role-playing is en ook gretig door volwassenen wordt bedreven. Maar ook het feit dat als plotobject een volstrekt oninteressante tak – the Stick of Truth – werd gekozen, is veelbetekenend. Rond deze dwaze tak ontwikkelt zich een meervoudig gelaagd drama waarin het South Park van de show naadloos overloopt in een allegorische fantasiewereld. Realiteit, animatie, fantasie, satire, parodie en allegorie en waarschijnlijk nog een paar dingen die Uberkamper over het hoofd heef gezien: het zit er allemaal in en het werkt op een of andere manier wonderbaarlijk goed.

Om de fans te plezieren passeren in The Stick of Truth overigens zowat alle belangrijke personages van de afgelopen twee decennia de revue. Helaas kan Uberkamper hier niet in detail treden zonder informatie weg te geven die het spelplezier van nieuwe spelers zou vergallen, maar ongeveer alles wat ooit de show heeft gehaald maakt nu een wederoptreden. Dat levert een heel eclectisch geheel op, maar zoals gezegd: het werkt en maar heel weinig fans zullen hier op hun honger blijven zitten.

Iets anders is helaas de dubbele voorhamer van de censuur die de Stick of Truth heeft getroffen. Tot Uberkampers grote verbazing bleken er scènes weggesneden zijn uit de Europese consoleversies van dit spel (niet de pc-versie). Dat gebeurde niet door een of andere overheidsinstelling, maar om onduidelijke redenen door uitgever Ubisoft. Daar is geen enkele redelijke uitleg voor de vinden. Het spel heeft sowieso al minsten een 17+ rating en de allereerste aflevering van South Park draagt de veelzeggende de titel ‘Cartman gets an anal probe’, wat ook de geest is van de weggesneden delen. Wie dit spel vandaag aanschaft en gechoqueerd wordt door de inhoud is zondermeer schuldig aan kwaadwillende onwetendheid. Dat een groot bedrijf scènes preventief censureert heeft niets te maken met voorzorg of goede smaak, maar alles met dezelfde angst die onze samenleving in haar greep houdt en die net het onderwerp is van zowat elke South Park aflevering. Het in alle opzichten een volstrekt idiote beslissing geweest om net uit deze serie stukken weg te knippen.

Maar censuur of niet, Uberkamper heeft veel lol gehad met zijn bezoek aan het godvergeten South Park en haar grofgebekte inwoners. Net als in de serie is het ook in dit spel een zinkput waar wanhoop, angst en cynisme worden samengevoegd tot de absurde cocktail die het dagelijks leven heet. Wie hier niet noodgedwongen af en toe bij glimlacht, of zelfs een vreemd gevoel van troost krijgt, heeft weinig van onze dolgedraaide tijdsgeest begrepen.

South Park: The Stick of Truth (2014)

Pro

- Effectief rondwandelen in het South Park van de serie
- Zowat alles wat ooit de serie haalde zit in het spel
- Tegelijk ode aan als parodie op role-playing
- Grappig

Negatief

- South Park censureren is gatachterlijk
- Grappen over kak zijn stom

Wie is Uberkamper?

Uberkamper. Zijn van nature trage en beschouwende speelstijl lijkt zozeer op "campen"  dat besloten werd deze doorgaans pejoratieve nomenclatuur als eretitel te adopteren. De variant met "K" i.p.v. "C" bleek evenwel ongelukkigerwijze naar het Duitste woord voor vechten te verwijzen, eerder dan naar het Engelse woord voor Kamperen. "Uber", eveneens aan het Duits ontleend, betekent dan weer: alles en iedereen overtreffend. Dat is natuurlijk, laat ons eerlijk zijn, de enige manier om een spel te spelen. Uberkamper kan dus evenzeer verwijzen naar het overtreffende vermogen om stil in een hoek te liggen en te wachten tot het spel gedaan is, als naar degene die het speelveld overheerst en domineert. De beiden zijn correct.