PILE OF SHAME | 61. XCOM 2 (2016)

Een gedocumenteerde poging van Uberkamper om zijn persoonlijke Pile of Shame tot nul te herleiden.

Uberkamper nam bij het begin van dit jaar het goede voornemen om zijn persoonlijke Pile of Shame te reduceren tot een vers geploegde akker in de polders van de Moeren (tot nader order nog steeds het meest vlakke stuk land van Vlaanderen).

61. XCOM 2 (2016)

Uberkamper vermoedt dat er ondertussen wel een decreet van kracht zal dat iedereen die iets over XCOM (zonder tussenstreep) wil zeggen, verplicht is om eerst het spel X-COM: UFO Defense (met tussenstreep) uit 1994 ter sprake te brengen. Er zijn tenslotte al dwazere wetten door het parlement geraakt en deze zou op zijn minst het voordeel hebben dat iedereen beseft dat games met “X” en “Com” in de naam, een stamboom hebben van hier tot aan de andere kant van het universum. Dit alles om maar te zeggen dat ook bij XCOM het oude model stond voor het nieuwe, omdat het omgekeerde nogal raar zou zijn. Tegelijk zorgen de heel knap gemaakte nieuwe XCOM-games ervoor dat er al bij al weinig redenen meer zijn om de klassiekers uit de jaren ’90 nog te spelen. En daarmee heeft Uberkamper bij wijze van introductie aan alle wettelijke verplichtingen voldaan.

Waar het in de eerste moderne XCOM, die verscheen in 2012, nog zaak was om een invasie van buitenaardse wezens tegen te houden, blijkt in dit tweede deel al meteen dat het rendement van Uberkampers niet onaanzienlijke inspanningen uit die tijd, erg gering is gebleken. De aliens hebben de wereld ondanks alles toch met geweld weten te veroveren en zoals dat meestal gaat met vijandelijke overnames, proberen de snoodaards nu een nieuwe samenleving op te bouwen waarin zij de baas zijn, maar de mensen vooral zichzelf onderdrukken. Maatschappijkritiek zit ook in het DNA van deze serie.

In de loop van het spel wordt duidelijk dat de mensheid door haar onderdrukkers vooral wordt gezien als wandelend genetisch materiaal dat naar believen kan geoogst worden. Dat zou een spoiler kunnen zijn, maar Uberkamper vermoedt dat er erg weinig gamers zijn die echt geloof hechten aan de vredelievende sprookjes van een buitenaardse invasiemacht en wie daar wél echt geloof aan hecht verdient het misschien wel om op gepaste tijd geoogst te worden voor hij of zij zich heeft kunnen voortplanten. Darwin had daar in zijn tijd al veel over te zeggen.

Het tweede deel in de recente XCOM-saga speelt overigens zowat identiek aan het eerste. Er is enerzijds een basis waar soldaten getraind worden en nieuwe technologie kan onderzocht worden en waar de verhaallijn rustig kan voortkabbelen en er is anderzijds een wereldkaart waarop missies zichtbaar worden, die vaak afgehandeld kunnen worden zonder de verwarmde zetels of de ijskast met gekoelde frisdranken van het transportvliegtuig achter te laten. Waar het spel natuurlijk echt in uitblinkt zijn de turn-based missies waarin soldaten hun bottinnen effectief op moeder aarde moeten zetten om de aliens ervan te overtuigen dat ze terug moeten gaan naar hun eigen planeet. Tenslotte zeggen weinig dingen meer ‘uw aanwezigheid is hier niet gewenst’ dan iemands schedel klieven met een plasmazwaard. Misschien een tip voor op het volgende familiefeest wanneer de zatte nonkel weer eens zijn sympathie voor politici uitspreekt die met gestrekte rechterarm de wereld willen veroveren. Misschien zijn de aliens al lang onder ons.

Hoewel het psychologisch inzicht van Uberkamper zich bepekt tot zijn eigen uitstelgedrag en een knagend moedercomplex, durft hij toch de gewaagde stelling poneren dat turn-based spelers eerder rustige mensen zijn die zich niet graag laten opjagen. Het is dan ook een vreemde keuze van ontwikkelaar Firaxis Games om voor het grootste deel van de missies een beperkt aantal beurten te voorzien. Sterker nog: ook buiten de missies telt een armageddonklok de dagen af tot de aliens definitief het volledige mensenras onderworpen zullen hebben. Dat geeft vooral in het eerste deel van het spel een gevoel van urgentie. Gelukkig blijkt al snel dat het vervullen van enkele hoofdmissies de doodsklok moeiteloos terugzet naar volstrekt veilige waarden, maar het internet staat toch vol van mensen die na enkel uren spelen terug van voor af aan moesten beginnen. Ook Uberkamper moet toegeven dat hij bij tijd en wijle stevig gevloekt heeft op de opgejaagde sfeer die uit deze kunstgrepen ontstaat. Achteraf bleek de dreiging van een vroegtijdig speleinde minder urgent te zijn dan Firaxis de achteloze gamer wilde laten geloven, maar het blijft een vreemde keuze om mensen die thuiskomen na een lange werk-/schooldag vakkundig op de kast te jagen, in plaats van hen gewoon wat te laten genieten van hun rustig voortkabbelende game. Laat het voor eens en voor altijd duidelijk zijn: turn-based is niet enkel gameplay, het is ook een levenskeuze.

Een ander punt waarop XCOM duidelijk afwijkt van de middelmaat, is dat de DLC’s van beide delen het spel niet zozeer uitbreiden, maar dat ze het hoofdspel op een heel andere manier laten spelen. In het eerste deel gebeurde dat nog met de introductie van talloze nieuwe spelelementen. Dit tweede deel zet met de DLC War of the Chosen vooral in op enkele schier onsterfelijke tegenstanders die met tussenpozen op de speler worden losgelaten. Erg verwarrend voor wie zoals Uberkamper een paar jaar achter staat en de regel heeft om nooit een spel twee maal te spelen, maar tegelijk ook goed dat er af en toe ontwikkelaars zijn die buiten de lijnen durven kleuren.

Het zou vreemd zijn mocht Firaxis niet aan XCOM 3 beginnen als het straks klaar is met Civilization 7. Misschien dat dit spel zich zelfs deels op de bodem van de oceaan zal afspelen, als de lijn van de games uit de jaren ’90 verder gevolgd zou worden. Zeker is wel dat een eventuele XCOM 3 opnieuw vele uren van uiterst verslavende gameplay zou opleveren. De basiskenmerken van deze games zitten zo sterk in elkaar dat alleen dwaze managementbeslissingen als lootboxes of browsergames of verspilde energie aan PvP-arena’s dit nog uit balans kunnen trekken. Maar zeg nooit ‘nooit’ natuurlijk in gameland, er is tenslotte al sterkere intellectuele eigendom aan minder kapotgegaan.

Into the Breach (2018)

Pro

- Verslavende turn-based gameplay met retro flair
- Intens gevoel van dreiging en onderdrukking in de wereld
- Volledig herspeelbaar door DLC

Negatief

- Gevechten op eerder kleine kaarten met beperkt aantal beurten
- Kunstmatige tijdsdruk
- Wie gelooft die aliens nog?

Wie is Uberkamper?

Uberkamper. Zijn van nature trage en beschouwende speelstijl lijkt zozeer op "campen"  dat besloten werd deze doorgaans pejoratieve nomenclatuur als eretitel te adopteren. De variant met "K" i.p.v. "C" bleek evenwel ongelukkigerwijze naar het Duitste woord voor vechten te verwijzen, eerder dan naar het Engelse woord voor Kamperen. "Uber", eveneens aan het Duits ontleend, betekent dan weer: alles en iedereen overtreffend. Dat is natuurlijk, laat ons eerlijk zijn, de enige manier om een spel te spelen. Uberkamper kan dus evenzeer verwijzen naar het overtreffende vermogen om stil in een hoek te liggen en te wachten tot het spel gedaan is, als naar degene die het speelveld overheerst en domineert. De beiden zijn correct.