Peter Molyneux: de val van een legendarische developer

Het is 1984 en ene Peter Molyneux creëert zijn eerste game: The Enterpreneur. Niemand die toen kon voorspellen dat de man zou uitgroeien tot eerst een van de meest geliefde ontwikkelaars en later tot een van de meest gehate. Hoe is het zover kunnen komen met de man achter Populous, Black & White en Fable? Een reconstructie.

Bullfrog Productions en de eerste successen

Na The Entrepreneur, zijn eerste game waarin je de leiding krijgt over een beginnend gamebedrijfje en waarvan amper exemplaren werden verkocht, zet Molyneux een stap terug uit de gamingwereld en richt hij een bedrijfje op om bonen te verkopen. Door een misverstand komt hij echter terug in contact met Amiga en begint het opnieuw te kriebelen en richt hij samen met Les Edgar Bullfrog Productions op.

Hun eerste game slaat meteen in als een bom. Populous is tot op de dag van vandaag dan ook nog altijd een klassieker. Meer dan vier miljoen copies werden verkocht van de game waarin je in de huid van een god kruipt en bepaalt wat er met jouw volgelingen gebeurt. Een concept dat meer dan waarschijnlijk niet helemaal nieuw was, maar dankzij Molyneux en Bullfrog Productions werd het wel bekend bij het grote publiek.

Populous en Populous II: Trials of the Olympian Gods zijn niet de enige bekende games die Bullfrog op zijn palmares heeft staan. Denk bijvoorbeeld maar aan Syndicate, dat bij de release geen echt succes was, maar jaren later als FPS een tweede adem vond. Theme Park was de start van een genre dat tot op de dag van vandaag nog altijd immens populair is en laten we tot slot Dungeon Keeper niet vergeten. Het is duidelijk: Bullfrog stond aan de top van de gamewereld en Molyneux was een van de kroonprinsen van zijn generatie.

Lionhead Studios en de stap naar Microsoft

In 1997, vlak na de release van Dungeon Keeper, had Molyneux het een beetje gezien bij Bullfrog. Naar eigen zeggen besloot hij na een stevig nachtje doorzakken om Bullfrog te verlaten en zijn eigen studio op te richten. Onder andere ontevredenheid over de samenwerking tussen Bullfrog en moederbedrijf Electronic Arts zou aan de basis gelegen hebben van zijn beslissing. Lionhead Studios was geboren.

Net als bij Bullfrog was de eerste game van Lionhead Studios een absolute topper. Opnieuw draaide alles weer rond een god die zijn volgers blij moest houden (al kon je er ook voor kiezen om ze gewoon te vermorzelen). In Black & White draait alles rond goed versus kwaad, waarbij je als god de controle krijgt over een immens dier op aarde. Op basis van je behandeling kan dat dier echter eens onverwacht uit de hoek komen. Het concept was, ondanks de duidelijke inspiratie van Populous, verfrissend en vooral de artificiële intelligentie werd goed ontvangen. Het verhaal wordt nog straffer als je weet dat Molyneux zelf zes miljoen dollar investeerde om de game te kunnen maken.

Lionhead Studios was dus direct goed van start gegaan en dan moest de tweede game nog komen. Dat was immers Fable, de game die ons leerde wat het effect van karma op een spelwereld kan zijn. Elke actie in Fable was van belang en de Xbox-exclusive blonk uit in alles wat het deed. Jammer genoeg begon bij de ontwikkeling van Fable ook stilaan de gewoonte van Molyneux om beloftes te maken die hij niet kon waarmaken door te sijpelen. Fable was een hele goede game, maar was op heel wat vlakken ook niet de game die beloofd was aan het publiek.

Na die eerste twee krakers maakte Lionhead nog Black & White II, The Movies (een game waarin je echt films kon maken) en een reeks Fable-games. Fable II en Fable III werden nog goed tot heel goed ontvangen, vooral omdat ze steunden op de ideeën van de eerste game, maar Fable Heroes en Fable: The Journey flopten genadeloos. Beide games droegen dan wel de naam Fable, maar hadden nog weinig te maken met de action-RPG die in 2004 verscheen.

Ondertussen was Lionhead Studios ook al overgenomen door Microsoft en werd Molyneux zelfs benoemd tot Creative Director van Microsoft Game Studios. Als hij in zijn jaren bij Bullfrog nog een kroonprins was, dan was hij nu een koning. Maar wie aan de top staat, kan enkel nog maar afdalen.

In 2012, na de afronding van Fable: The Journey, en amper drie jaar nadat hij zijn topfunctie bij Microsoft te pakken kreeg, zocht Molyneux weer nieuwe oorden op.

22cans en de teloorgang van een icoon

Molyneux verliet Lionhead en Microsoft om aan de slag te gaan bij de kleine ontwikkelaar 22cans, die werd opgericht door Tim Rance, die ook al mee aan de wieg stond van Lionhead. Even leek het er op dat Molyneux terug zou aanknopen met zijn betere werk, maar die hoop zou al snel vervliegen.

De eerste "game" die 22cans en Molyneux op de markt los lieten was Curiosity: What’s Inside the Cube? Het doel van de game was om het centrum van een kubus te bereiken, waar volgens Molyneux iets "life-changing" te vinden was. Een half jaar na de release bereikte een speler eindelijk het centrum en kreeg hij te horen dat hij de almachtige god zou worden in de nieuwe game Godus én dat hij bovendien een deel van de inkomsten van de game kon opstrijken.

Geen slechte prijs, als Godus ooit een succes zou worden. Jammer genoeg zou dat nooit het geval zijn. De "God of Gods" die de winnaar hoorde te worden, werd zelfs nooit aan de nieuwe game toegevoegd en in 2016, enkele jaren nadat de winnaar gecontacteerd werd, verloor hij alle contact met Lionhead.

Niet dat Godus nooit werd gelanceerd. In september 2013 verscheen het in early access, met onder andere een gebrek aan de multiplayer die nodig was om de winnaar "God of Gods" te kunnen maken. Curiosity: What’s Inside the Cube? werd zo niet enkel een vreemde game, maar ook een gebroken belofte voor de winnaar, een patroon dat Molyneux sindsdien nogal vaak toont.

Godus haalde een flink deel van zijn budget op via Kickstarter, waar fans van Molyneux maar wat graag geld wilden geven aan wat hij zelf de spirituele opvolger van Populous noemde. De game zou echter nooit uit early acces geraken en uiteindelijk bleef iedereen die verbonden was aan Curiosity: What’s Inside the Cube? en Godus teleurgesteld achter.

Behalve Molyneux. Die was ondertussen al overgestapt op het volgende project. The Trail: Frontier Challenge is wat je een walking simulator noemt. Dat mag je vrij letterlijk nemen, want het is zowat alles wat je doet. Je wandelt van het ene punt naar het andere, in de hoop je verdwenen oom terug te vinden, maar echt veel valt er niet te beleven. The Trail: Frontier is al sinds 2017 in early access en lijkt daar, net als Godus, nooit meer uit te geraken.

Molyneux zou echter Molyneux niet zijn als hij niet gewoon opnieuw alle moed verzamelde en aan een nieuwe game begint te werken. In 2019 kondigde 22cans Legacy aan, maar het was wachten tot eind dit jaar voor daar eindelijk meer nieuws over kwam. We wisten al dat het gebaseerd zou worden op het geflopte The Entrepreneur, een business sim, maar nu blijkt dat de game zowaar een "blockchain business sim" wordt, inclusief NFT’s. Spelers kopen een stuk land in de vorm van een NFT, en vervolgens kunnen ze daar hun eigen bedrijf starten en uitbouwen. Speciaal voor de game werd zelfs de cryptocoin LegacyCoin gemaakt.

Molyneux had sinds zijn laatste jaren bij Lionhead en Microsoft al niet meer de beste naam en dat is bij 22cans zeker niet verbeterd. Sommige mensen noemen hem zelfs bijna een scammer, die hoogdravend nieuwe projecten aankondigt, geld uit de mensen hun zakken klopt, om vervolgens een half product op de markt te brengen. Ondertussen is er wel al voor meer dan 50 miljoen euro aan NFT's verkocht voor de nieuwe game, en hoewel veel daarvan te maken heeft met de speculatieve aard van NFT's, toont het ook wel aan dat de naam Molyneux nog altijd impact heeft. Wij laten aan jullie over of dat nog terecht is.

Molyneux is ondertussen 62 jaar en de hoop dat hij nog eens een topgame maakt, een hoop die zijn fans jaren gekoesterd hebben, lijkt nu stilaan vervlogen en zo zal één van de beste ontwikkelaars van de jaren ’90 en het begin van de 21ste eeuw waarschijnlijk de geschiedenis ingaan als iemand die op het einde van zijn carrière toch vooral vreemde stoten heeft uitgehaald.