REVIEW | Pentiment is de beste point-and-click in jaren

Obsidian Entertainment is normaal verantwoordelijk voor grootse games, met The Outer Worlds als laatste grote launch. Pentiment is een complete ommezwaai naar de kleine schaal en de ontwikkelaar noemt het dan ook een passieproject. De graphics zijn 2D, je beweegt zoals in een standaard point-and-click game en het verhaal speelt zich af in het Middeleeuwse Beieren. Het spel druipt van de geschiedkundige weetjes, zonder dat het geforceerd aanvoelt. Deze bijzonder kleine game zou wel eens enorm groot kunnen worden. 

Het spel speelt zich af in het dorpje Tassing, in de zestiende eeuw. Daar kruip je in de huid van nieuwkomer Andreas Maler, die in het scriptorium van het klooster werkt om boeken van prachtige tekeningen te voorzien. Andreas krijgt al snel een band met de lokale boeren, adel, paters en nonnen. Lorenz Rothvogel, de beste klant van het klooster, heeft daar een nieuw boek besteld en komt kijken naar de voortgang. Plots staat het klooster in rep en roer wanneer de baron om het leven wordt gebracht. 

Je beste vriend wordt ten onrechte beschuldigd en Andreas voelt zich geroepen om de ware schuldige te zoeken. Wat volgt is een meeslepend verhaal vol verraad en hebzucht, dat zich over vele generaties afspeelt. Wat er ook gebeurt in Tassing, je komt altijd wel in het middelpunt te staan. Wat Pentiment zo speciaal maakt, is dat er geen ‘juiste’ beslissing is. De persoon die je aanduidt als dader, zal geëxecuteerd worden. Het doet daarbij een beetje denken aan L.A. Noire. Maar het gaat veel dieper dan dat. Doordat Pentiment zich afspeelt over verschillende decennia, moet je leven met de beslissingen die je maakt. Je maakt vrienden, vijanden en bepaalt de toekomst van het hele dorp met je beslissingen. Niets staat vast.

De gameplay is uitermate eenvoudig. In vele andere point-and-click games kun je overal op klikken om de gedachten van de protagonist te lezen. Of je kunt voorwerpen bijhouden om op slimme momenten boven te halen. In Pentiment kun je enkel klikken op personen of objecten die later mogelijk van belang zijn. Hierdoor blijf je met je gedachten bij de bittere ernst van de op te lossen moord en wordt de serieusheid niet ten onder gebracht door tal van amusante oneliners. Pentiment gaat hier voor een relatief ernstige stijl, wat bijzonder goed werkt. Nu en dan zijn er wel enkele eenvoudige minigames om te voltooien. Vaak doe je deze om informatie te winnen van verdachten. Wol op bobijnen rollen of hout sprokkelen voor de komende winter; het hoort allemaal bij het simpele Middeleeuwse leven. 

Het zijn vooral de keuzes die je constant moet maken, die voor spanning zorgen. Enkele dagen na de moord zal een rechter je aanhoren om te kijken wat het besluit is van je onderzoek. Je moet dus het uiterste halen uit de tijd die je is gegeven. Elke dag kun je meermaals aankloppen bij dorpelingen om een maaltijd te delen. Hierbij volgen steeds interessante gesprekken, die al dan niet van belang zijn voor je onderzoek. Tussen de maaltijden door kun je iedereen aanspreken en op onderzoek gaan. Wil iemand je enkel aanspreken tijdens de jacht? Dan ben je je namiddag meteen kwijt. Ga je mensen afluisteren terwijl ze op de biecht gaan bij de pastoor? Daar gaat je ochtend. Er zijn steeds meer opties dan dat de tijd toelaat.

Ook kleine keuzes kunnen een grote impact hebben. Elk personage heeft een eigen persoonlijkheid waar je op moet inspelen. Bij elke conversatie heb je meermaals antwoordkeuzes. Geef je de juiste antwoorden of stel je de juiste vragen, dan stijgt je aanzien. Dit levert dan weer extra informatie op of hulp bij bepaalde opdrachten. Schat je iemand verkeerd in, dan klapt de persoon toe en krijg je geen verdere informatie meer. Pentiment zit vol diepgaande personages, zonder stereotypen te gebruiken. Hierdoor krijg je echt een band met alle figuren. Het blijft je dan ook bij wanneer iemand doorheen de jaren sterft of belangrijke levenskeuzes maakt die je hebt beïnvloed.

Tassing voelt als een echte gemeenschap. Doordat je echt geeft om elk personage, voelen alle gesprekken belangrijk aan. Er wordt flink wat geroddeld waardoor je toch weer wat te weten komt over andere figuren, ook al heeft het misschien niets met je huidige onderzoek te maken. Pentiment is niet bang om zware thema’s in je schoot te werpen. Je krijgt te maken met donkere geheimen, verboden liefde, dromen, angsten en depressie. Het voelt allemaal bijzonder menselijk aan. Doordat conversaties het overgrote deel van de gameplay vormen, is Pentiment eigenlijk meer als het lezen van een goed boek. 

Liefhebbers van geschiedenis zullen hier helemaal thuis zijn. Pentiment schuwt geen woorden, namen of locaties die van belang waren in Middeleeuws Europa. Weet je niet meer wie Elisabeth van Hongarije, Johannes Gutenberg of Francois d’Angouleme zijn, dan is dat helemaal niet erg. Onder specifieke namen en termen staan rode lijnen. Wanneer je daar op klikt, krijg je meteen een beknopte uitleg van het wie, wat en waarom. Meer dan ooit zijn we urenlang Wikipedia beginnen lezen, puur vanwege de interesse in de geschiedenis die Pentiment weet op te wekken. Dit is ook van toepassing op namen van dorpelingen. Er wonen nogal wat mensen in Tassing en door deze functie vergeet je nooit een naam of gezicht.

Grafisch is Pentiment mooi in zijn eenvoud. Alles is getekend alsof je door een echt Middeleeuws boek bladert. Het dorp verandert ook doorheen de jaren. Gevels worden overwoekerd door klimop, personages worden ouder en er worden nieuwe huizen gebouwd. Het meest fijne grafische detail zit in de dialogen zelf. Afhankelijk van de sociale stand van je gesprekspartner, zijn de letters anders vormgegeven. Een landbouwer zal meer moeite hebben om juiste spelling te hanteren en tijdens het lezen van hun tekst, zie je letters uitgewist en gecorrigeerd worden. Is iemand boos, dan zie je inktspetters naast de tekst omdat de inkt onbezonnen op het papier wordt gedrukt. Monniken spreken met grote, gotische letters vol krullen en versiering. Iemand die bezig is met boekdrukkunst zal al zijn woorden netjes op het papier drukken en ga zo maar door. 

Is Pentiment dan een foutloos spel? Het is bijzonder moeilijk om het spel op fouten te betrappen. Doorheen de vele uren tekst betrapten we een enkele conversatie die niet klopte. We hadden eerder die dag ontbeten op de pastorij en Anders meldde tijdens het gesprek dat hij uitkijkt naar de aankomende maaltijd op de pastorij. Een eenmalige fout die verder geen invloed had op al het overige. Het verplaatsen tussen locaties mocht gerust nog wat sneller. Je moet door heel wat locaties wandelen om van bijvoorbeeld het scriptorium naar de landbouwers te gaan. Ook dit is nooit bijzonder storend, omdat je overal wel mensen tegenkomt om tegen te praten.