REVIEW | Martha is Dead levert een authentieke ervaring

“Martha is Dead wordt gecensureerd op PlayStation 4 en 5” schreven we eerder deze maand. Hoewel de makers betreuren dat sommige scènes niet langer speelbaar zijn voor de PlayStation-speler, zorgt dat natuurlijk ook meteen voor wat extra aandacht. Voor ons was het in ieder geval de reden om de Xbox-versie te spelen, want wij willen dit verhaalgedreven horrordrama natuurlijk beleven zoals ontwikkelaar LKA dat oorspronkelijk voor ogen had. Inclusief alle mogelijk verontrustende scènes en zware thema’s.

Het kleine 10-koppige Italiaanse team dat ons in 2017 ook al The Town of Light bracht, komt nu met een nieuwe first-person psychologische thriller die zich afspeelt op het prachtige Toscaanse platteland in het jaar 1944. De Tweede Wereldoorlog woedt nog steeds hevig in Italië en spanningen tussen Duitse en Italiaanse troepen lopen nog regelmatig hoog op. In deze setting speel je als Giulia, een jonge vrouw met een voorliefde voor fotografie en tevens de dochter van een Duitse officier en een Italiaanse moeder.

Terwijl Giulia de bossen rondom de ouderlijke woonst – een rustieke villa op het platteland – verkent en wat foto’s maakt, ziet ze een lichaam drijven in het nabijgelegen meer. Het drijvende lichaam blijkt dat van je identieke tweelingzus Martha te zijn. Hoe ze het in het meer terecht is gekomen en wie precies verantwoordelijk is voor haar dood, blijft een groot mysterie. Giulia wil op zoek naar de waarheid en besluit dan maar om zich voor te doen als haar gestorven zus. Zodat iedereen gelooft dat het Giulia is die is overleden en dat Martha nog leeft. In de vier à zes uren die volgen op deze grimmige introductie ontdekken we de verontrustende maar reële gevolgen van deze tragische gebeurtenis. Dat ze zich de rol van haar zus heeft toegeëigend weegt ook steeds zwaarder door op Giulia’s geestelijke gezondheid en dat uit zich via gruwelijke nachtmerries en visioenen. Wat echt is en wat niet zal je meer en meer in twijfel trekken wanneer de grenzen tussen realiteit en illusie steeds verder vervagen.

Wanneer Martha is Dead verschuift naar het ingebeelde bevat de game enkele gruwelijke scènes die zeer schokkerend kunnen zijn voor de gevoelige speler. Zo wordt de identiteitswissel nogal heftig uitgebeeld via een minigame waarin je het gelaat van je dode zus moet verminken. Je snijdt haar huid los en pelt het vlees van haar hoofd om het daarna als masker te dragen. Heftig! Er zitten nog zo een paar scènes in de game, waarvan er eentje zelfs nog een aparte in-game waarschuwing krijgt bovenop die aan het begin van het spel. Deze scènes komen vaak eens zo hard binnen door het enorme contrast met de kalme en vredige momenten.

Martha is Dead teert heel hard op body horror en is er verder nooit op uit om de speler écht te laten schrikken. ’s Nachts de bossen rond je huis verkennen, met enkel een aansteker of gaslantaarn om de duisternis weg te duwen en spookachtige verschijningen die her en der tussen de bomen opduiken, liet nochtans wel een koude rilling over onze rug gaan, maar een volbloed horrorbeleving wordt dit eigenlijk nooit. Of ja, eigenlijk is geen hand voor de ogen zien en voortdurend de map erbij halen pure horror op zichzelf. Er zijn ook korte scènes waarin je door het pikdonkere bos rent en het juiste pad met woorden moet kiezen om een zin te voltooien. Kies het verkeerde pad en je gaat terug naar af.

Toch ben je vooral Giulia’s huis en het omliggende terrein bij daglicht aan het verkennen, op zoek naar het volgende nuttige object om het fascinerende mysterie verder te ontvouwen. Waar je precies moet zijn wordt altijd aangeduid op de map, al was het niet altijd even duidelijk welke markering bij welke opdracht hoorde. Zo liepen we af en toe wat onnodig over en weer. Door de rechterstick in te drukken kan je gelukkig wel in een oogopslag zien met welke objecten je een interactie kan hebben.

Giulia is een fervent fotografe en haar authentieke Box Brownie-camera wordt uitvoerig gebruikt in de gameplay. Je krijgt regelmatig de opdracht om foto’s te maken die van belang zijn voor je onderzoek en je moet ze vervolgens zelf ontwikkelen in de volledig functionele donkere kamer in de kelder van je huis. Bij het maken van de foto’s moet je het onderwerp goed kadreren, correct scherpstellen en de juiste belichting gebruiken, maar je kan ook extra lenzen en filters gebruiken die je her en der oppikt. Het ontwikkelingsproces voor de foto’s in de donkere kamer is natuurlijk sterk vereenvoudigd, maar neemt desondanks nog wel wat tijd in beslag en ook dat draagt weer bij aan het authenticiteitgevoel. Al waren we op den duur wel blij met de skip-functie, want je voert deze handelingen meermaals uit.

Er zijn ook een handvol optionele missies en zijdoelen die je kunt voltooien om de speelduur wat aan te dikken. Één daarvan brengt de oorlog wel heel dichtbij. Tot dan las je er vooral krantenartikelen over en hoorde je in nieuwsuitzendingen op de radio hoe dit oorlogsconflict de wereld om je heen beïnvloedde, maar in deze specifieke missie ben je zelf een kleine schakel in het hele oorlogsgebeuren. Je krijgt op een gegeven moment de keuze opgelegd of je de Italiaanse rebellen helpt of om je vader op de hoogte te brengen van hun plannen. De beslissing zelf doet er weinig toe. Wat je ook kiest, het leidt altijd naar dezelfde geheime missie waarin je via een telegram enkele boodschappen in morsecode over en weer moet sturen. Het spel heeft een vertaalblad om woorden om te zetten in morse en vervolgens moet je ook echt de serie lange en korte biepjes versturen via je controller. Je krijgt een serie dots en dashes terug die je aan de hand van de tabel moet vertalen. Dit was een toffe sidequest, ook al ging het misschien net iets te lang door.

Het verhaal kent ook meerdere lagen. Er is het intrigerende moordmysterie en de impact die dit heeft, de harde realiteit van de oorlog in de achtergrond, maar Martha is Dead flirt ook met bijgeloof via tarotkaarten en de mystiek rond de eeuwenoude Italiaanse legende van ‘The White Lady’. Die legende vertelt het wrede verhaal van een verdronken meisje, vermoord in een vlaag van jaloezie door haar minnaar, die nu de oevers van het meer besluipt om jonge meisjes het water in te slepen en hen van het leven te beroven. Giulia is enorm geboeid door dit spookverhaal en besluit deze bovennatuurlijke piste te onderzoeken.

Hoe dichter we bij de aftiteling kwamen, hoe vaker we onze wenkbrauwen fronsten. De ene plotwending hield precies geen steek, terwijl een andere ons juist weer aan het denken zette. In de laatste aktes neemt een poppenkastvoorstelling (te) veel schermtijd in. Met behulp van marionetten moet je verdrongen herinneringen van Giulia’s verleden naspelen. Je switcht tussen verschillende poppetjes, voert acties uit en selecteert dialogen, maar eigenlijk vonden we het poppentheater maar een saaie manier om deze ‘exposition dumps’ te zien. De tweede helft van de game vonden we opvallend minder sterk, maar het verlangen om te zien hoe dit intrigerende verhaal tot een einde zou komen, bleef desondanks makkelijk overeind.

Dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat Luca Dalcò, hoofd van de studio, en zijn collega’s veel tijd hebben besteed aan de authenticiteit en de algemene presentatie. Luca zoekt zijn inspiratie altijd in inheemse landschappen die hij herkent uit zijn eigen leven. Hier levert hij met zijn kleine studio toch een zeer mooie omgeving af, met enorm veel aandacht voor de kleinste details. De ouderlijke woonst is prachtig gedetailleerd, met meubels en voorwerpen die perfect passen in de tijdsgeest. Ook de uitgestrekte omgeving rondom het landhuis overtuigt makkelijk. Wanneer we door het stukje bos trekken en zien hoe het zonlicht tussen de bomen schijnt, ziet het er voor een indieproductie zelfs prachtig uit.

De gesproken audio staat standaard in het Italiaans en we raden iedereen aan om Martha is Dead ook zo te spelen. In de eerste plaats omdat de Engelse voice-acting niet om aan te horen is, maar vooral omdat het de algemene sfeer versterkt en het bijdraagt aan het authenticiteitgevoel waar de makers met deze titel zo hard op inzetten. Van de griezelig klinkende composities van de Deense groep Between Music tot de opnieuw ontworpen versies van klassieke nummers, waaronder Ave Maria en O Bella Ciao, van componist Aseptic Void: de soundtrack is beklijvend en sfeervol

In onze reviewversie werden we wel iets te vaak uit de beleving gerukt door een hoop kleine bugs. Zo stuurde de game ons één keer terug naar het dashboard van onze console, moesten we een telefoongesprek een tweede maal beluisteren op de andere telefoon in huis, konden we onder water lopen en regelmatig werkte een interactie niet naar behoren waardoor we gedwongen werden om een eerdere save in te laden… Nu was dit allemaal zonder de beloofde day one patch, die hopelijk het meeste van al deze problemen oplost.