Interview: onderzoeker over gokken in games

De laatste dagen is er heel wat te doen rond lootboxen en microtransacties in games, in die mate dat zelfs de Kansspelcommissie in België en enkele andere landen onderzoekt of het hier al dan niet over gokken gaat. Het gaat zelfs zo ver dat de Belgische minister van Justitie, Koen Geens, elke vorm van gokken in games op Europees niveau wil laten verbieden. Wij namen contact op met Jonathan Huyghe, die als onderzoeker bij Mintlab, aan het Instituut voor Mediastudies van KULeuven, onderzoek deed naar het gok- en gamegedrag van jonge kinderen, een studie binnen projectoproep Verantwoord Spel van de Nationale Loterij. Het volledige onderzoek is momenteel nog niet vrijgegeven, maar wij vroegen hem toch al naar zijn visie op een aantal zaken.

Kan je ons eerst al een beetje meer vertellen over het onderzoek dat je hebt uitgevoerd?

Jonathan Huyghe: In ons onderzoek hebben we gekeken naar het gok- en gamegedrag van kinderen uit het vijfde en zesde leerjaar en de attitude die ouders tegenover die twee activiteiten hebben. We stellen vast dat in onze survey meer dan de helft van de 10- tot 12-jarigen al ooit heeft deelgenomen aan een vorm van kansspelen voor echt geld (zoals kraslotjes of lotto), en 1 op 6 al in-app purchases gedaan heeft in een videogame.

We zien ook dat in de games die het populairst zijn bij deze doelgroep heel wat elementen van kansspelen verwerkt zitten (bijvoorbeeld FIFA Ultimate Team met de player packs en coins, of de kisten in Clash Royale of Clash of Clans). Wat we niet kunnen zeggen op basis van enkel dit onderzoek is dat dit ook leidt tot gokproblemen, maar er zijn wel andere onderzoeken die deze link leggen. We zien bijvoorbeeld ook dat bij mensen met een gokverslaving dit vaak al begint in de tienerjaren.

Ons onderzoek focust ook op de rol van de ouders en hun attitudes tegenover games en gokken, en we zien dat, terwijl er rond games vaak regels worden gemaakt, dit voor gokken niet nodig geacht wordt, en het zelfs een familieactiviteit wordt.

In hoeverre zijn ouders zich bewust van de aanwezigheid van kansspelelementen in games?

Jonathan Huyghe: In ons onderzoek zien we dat de helft van de bevraagde kinderen zegt nooit met hun ouders te praten over de digitale spelletjes die ze spelen. 44% van de ouders praat er slechts af en toe of zelden over. Een absolute minderheid (6%) bespreekt dit vaak. Ouders weten misschien wel dat hun zoon of dochter iets wil kopen in het spel, maar hoe dit in zijn werk gaat, daar zijn ze zich veel minder van bewust. We raden daarom aan om op de eerste plaats ook samen te spelen met je kind, en interesse te tonen in waar ze mee bezig zijn binnen de games. Dit kunnen zeer positieve momenten zijn, waarbij kinderen tonen wat ze in Minecraft hebben gemaakt of ouders en kinderen samen de overwinning van hun team kunnen vieren.

Is er de laatste tijd sprake van nieuwe trends binnen gaming op vlak van kansspelelementen?

Jonathan Huyghe: In het kader van ons onderzoek stippen we een aantal verontrustende trends aan, die we zelf ontdekten in de loop van het onderzoek. Dat gaat dan bijvoorbeeld over het gokken met in-game currencies (bv. op futgalaxy.com, waar je kan gokken met Fifa coins, of de vele CS:GO skins loterijwebsites), een praktijk die ook via YouTube gepromoot wordt, wat voor veel kinderen een zeer belangrijk medium is als het aankomt op games.

Daarnaast zien we ook dat de in-game purchases steeds meer de vorm aannemen van kansspelen: waar je vroeger nog betaalde voor het versnellen van de bouw van je farmville boerderij, zien we nu steeds meer kansspelelementen verschijnen met variabele beloningen. Aangezien deze sterk gepromoot worden in games waar ook kinderen mee spelen, willen we toch het debat openen over deze praktijken.

Pleiten jullie voor meer regulering rond kansspelelementen in games of willen jullie toch dat vooral de ouders een oogje in het zeil houden?

Jonathan Huyghe: Wat betreft regulering zijn we geen voorstander van een te grote repressie, en we willen geen mediapaniek creëren over videogames, want die bevatten ook heel veel goede elementen. Eén iets dat zeker nodig is, is om het ouders makkelijker te maken om te zien wat voor microtransacties in een game voorkomen. Dit is moeilijk, want de mogelijkheden zijn eindeloos en worden constant uitgebreid door de industrie die steeds op zoek is naar andere verdienmodellen.

Een ander iets wat zou kunnen gebeuren is dat er limiet gezet wordt op het totaalbedrag dat een game aan microtransacties kan binnenhalen, zeker als dit een game is die toegelaten is voor kinderen. Games die meer willen ophalen kunnen dan strikter gereglementeerd worden (+18 label, duidelijk afficheren van winstkansen [bv. 1 kans op 1000 voor een blauwe spelerskaart in FUT], interventie voor spelers met zeer grote inzetten, zoals dit ook gebeurt door de Nationale Loterij, die bepaalde mensen begeleidt en eventueel niet meer toestaat dat ze nog meespelen, etc.).

En wat met websites als bijvoorbeeld Futgalaxy?

Jonathan Huyghe: Websites als Futgalaxy lijken me, hoewel ik geen legaal expert ben, een veel duidelijkere illegale vorm van gokken, die trouwens ook niet toegestaan wordt door de makers van het spel. Het feit dat je coins kan verliezen door mee te spelen, en het feit dat je coins kan verkopen en ze dus een monetaire waarde hebben, lijken mij veel duidelijkere elementen om te zeggen dat deze website een illegale vorm van gokken zijn. In het VK is deze website trouwens al verboden. Als ze dit zouden willen doen, dan moeten ze zich aan dezelfde voorwaarden houden als de legale goksites in België (leeftijdscheck, bijvoorbeeld).

Bij een onderzoek naar gokken in games komen heel vaak trading cards voorbij, waarbij onder andere het systeem van booster packs vergeleken worden met het systeem van lootboxen. Begrijp je die link of is dat toch nog een andere invalshoek?

Jonathan Huyghe: De link met trading cards zie ik zeker, vooral bij een spel als FIFA waar de FUT-packs zeer sterk lijken op booster packs van Magic The Gathering. Vandaar dat in mijn ogen ook een duidelijker kader moet gemaakt worden rond de verschillende vormen van in-game aankopen: lootboxes en FIFA-packs zijn anders dan een website als CS:GO Lotto of Futgalaxy. In de eerste zit je met een probleem van consumentenbescherming, waar een belangrijke rol is weggelegd voor de ouders, met eventueel een gedragscode voor de industrie, in het tweede geval zit je met gokken zonder licentie, waar de kansspelcommissie in zou kunnen tussenkomen.

Als ik me niet vergis zal je ook altijd eenzelfde verdeling vinden van common/rare/legendary kaarten, die hetzelfde is in (bijna) elk boosterpack, met misschien shiny kaarten die volkomen random zijn. In iets als FUT of Clash Royale kisten is het veel vager waar je je aan kan verwachten.