Interview: Belgische Kansspelcommissie over gokken in games
Tenzij je als gamer de laatste tijd onder een steen hebt geleefd, zal de controverse omtrent het progressiesysteem van Star Wars Battlefront II je niet ontgaan zijn. De hele discussie omtrent free-to-play, microtransacties, loot boxes, cosmetisch of niet, pay-to-win, gokelementen en de manier waarop dat alles verwerkt wordt in een game laaide weer hoog op, en deze keer ook in de mainstream media. Dat EA het meeste aantal dislikes ooit op Reddit wist te scoren, zal daar vermoedelijk wel voor iets tussen zitten. Daardoor besloot ook de Belgische Kansspelcommissie een onderzoek in te stellen, wat voor ons dan weer reden genoeg was om de Kansspelcommissie om wat meer duiding en uitleg te vragen via een interview.
Hier in België besloot de Kansspelcommissie een onderzoek te starten naar zowel Star Wars Battlefront II als Overwatch. Dat gebeurde niet helemaal op eigen initiatief, maar pas nadat ze vragen kregen van de media naar aanleiding van de controverse rond Star Wars Battlefront II. De Kansspelcommissie wijst er ook op dat ze zonder voorafgaande veroordeling aan het onderzoek begint, en dat het vooral de bedoeling is om uit te klaren of de huidige wetgeving voldoende is om dergelijke games te reguleren, als ze inderdaad anders gereguleerd moeten worden.
In hoeverre het onderzoek van de Kansspelcommissie iets zal uithalen, valt voorts nog af te wachten. Er zal inderdaad wel meer klaarheid komen omtrent hoe games met loot boxes gekwalificeerd zouden moeten worden volgens de commissie, maar als de huidige wetgeving tekort schiet, dan is het aan de politiek. Aangezien de Kansspelcommissie zelf geen bindende adviezen brengt, is het aan de politiek om een advies te volgen of naast zich neer te leggen en zelf actie te ondernemen om een nieuwe wetgeving te voorzien, of niet natuurlijk.
Tijdens ons interview met Peter Naessens van de Kansspelcommissie werd duidelijk dat er ooit politieke besprekingen waren, maar dat die zijn afgesprongen omdat er geen politiek akkoord kon worden bereikt. De politiek zou het allemaal veelal beschouwen als een onderdeel van e-commerce, waardoor men de verantwoordelijkheid ook veelal bij de ouders legt. De Kansspelcommissie ziet het echter anders. "Als het om kansspelen gaat is het belangrijk dat ouders weten waar ze aan toe zijn en we gaan ervan uit dat professionelen hierover klaarheid moeten brengen, ook omdat het gaat over gokverslaving en criminelen die een graantje van het grote geld willen meepakken. Een meer duidelijke aflijning is dus goed voor iedereen, enerzijds omdat minderjarigen beter beschermd worden, ouders iets geruster, en een duidelijk verschil wordt gemaakt tussen een kansspel en een meer onschuldig spel."
De Belgische Kansspelcommissie hoopt dit jaar nog klaar te zijn met het rapport over Star Wars Battlefront II en Overwatch, maar het is zeer de vraag of dat zal lukken. Tijdens ons interview werd namelijk duidelijk dat de Kansspelcommissie beperkte middelen en mankracht heeft, zeker in vergelijking met andere landen. Het hele interview kan je hieronder lezen.
Waarom is de Kansspelcommissie nu (pas) naar buiten gekomen met een mededeling waarin het stelt dat het Star Wars: Battlefront II en Overwatch zal onderzoeken met betrekking tot hun gebruik van loot boxes? Er zijn namelijk al veel games met zulke mogelijkheden uitgekomen.
Peter Naessens: De Kansspelcommissie heeft niet actief de media opgezocht. De media kwam naar de Kansspelcommissie met vragen over deze games. De elementen die zij aanbrachten, rechtvaardigden een onderzoek, dat voor deze games met een blanco blad begint, maar wel vanuit een reeds jarenlange bezorgdheid voor sociale games. In die zin houdt de publieke reactie geen veroordeling in, maar wel aanwijzingen dat nu een onderzoek moet gebeuren omdat het te ver dreigt te gaan. In het verleden hebben we dat ook al eens gedaan met het spel Game of War. Nu gaat het niet om een groot bedrag dat een minderjarige verloor, maar om heel veel jongeren die aangeven dat er een probleem is.
"Onderzoek moet gebeuren omdat het te ver dreigt te gaan"
|
Eerst zullen we deze games onderzoeken, daarna zullen we kijken of de conclusies kunnen doorgetrokken worden naar andere games. Nu reeds worden andere games die problemen kunnen geven aangemeld bij de Kansspelcommissie.
Gaat het daarbij enkel om die games of dienen ze als leidraad voor onderzoek naar andere games die dezelfde mechanics gebruiken?
Peter Naessens: Dit is de wettelijke definitie van een kansspel: "Elk spel of weddenschap, waarbij een ingebrachte inzet van om het even welke aard, hetzij het verlies van deze inzet door minstens één van de spelers of wedders, hetzij een winst van om het even welke aard voor minstens één van de spelers, wedders of inrichters van het spel of de weddenschap tot gevolg heeft en waarbij het toeval een zelfs bijkomstig element is in het spelverloop, de aanduiding van de winnaar of de bepaling van de winstgrootte.”
De drie elementen - inzet, winst of verlies en toeval - moeten cumulatief aanwezig zijn om te kunnen spreken van een kansspel. De definitie van kansspelen dekt een ruime lading. De inhoud van de loot boxes is door de organisator van het spel goed doordacht samengesteld en heeft al dan niet een directe invloed op het spel. Men geeft zelf aan dat ze random zijn (een randomness die niet duidelijk is) en er worden percentages van impact meegegeven (wat duidt op toeval). Omdat er geld wordt gevraagd om een lootbox te ontvangen (inzet) en mogelijkheid tot winst (waardevol item uit de box) of verlies (waardeloos item uit de box) en het niet altijd duidelijk is in welke mate het toeval hierin wordt geïncorporeerd, kunnen we te maken hebben met een kansspel. Let wel, de discussie woedt hierover volop op het internet, maar wij moeten nu verder onderzoeken hoe het precies in elkaar zit, en dan zijn er nog vertakkingen ook:
► Er kan een link zijn met esports. Esports op zich kunnen gewoon virtuele behendigheidssporten zijn, maar als er weddenschappen op of mee worden georganiseerd is een vergunning nodig
► Idem dito voor fantasy leagues. Dit zijn virtuele competities waarop weddenschappen worden georganiseerd. Ook hiervoor zijn er recent aanvragen om vergunningen te krijgen binnengekomen bij de Kansspelcommissie.
► Er is soms sprake van een verkoop van accounts onder spelers, waarbij spelers ganse games als het ware uitspelen, skins en loot boxes verzamelen en die dan verkopen aan andere spelers zodat die sterker zijn in het spel. Andere spelers kunnen dat niet altijd zien. Dit is soms wel competitie/spelvervalsing als het niet transparant gebeurt, maar is het louter daarom ook een kansspel?
"Drie mogelijkheden: kansspel, spel met kansspelelementen, of gewoon een spel"
|
Simpel gesteld: zijn deze twee games een kansspel, een spel met kansspelselelementen of gewoon een spel? Is het een spel dan komen we niet tussen, is het een kansspel dan moet het eigenlijk verboden worden voor minderjarigen, is het een spel met kansspelelementen dan moeten we nagaan of de huidige wetgeving daar wel voldoende antwoorden op biedt.
Is er vanuit het gokperspectief een verschil tussen het gebruik van loot boxes voor cosmetische items (zoals skins en emotes) en loot boxes die gameplay-elementen bevatten (zoals sterkere personages of betere wapens)?
Peter Naessens: Dat valt nog te bezien. Artikel 2.1 van de Kansspelwet bepaalt als kansspel: "elk spel of weddenschap, waarbij een ingebrachte inzet van om het even welke aard, hetzij het verlies van deze inzet door minstens één der spelers of wedders, hetzij een winst van om het even welke aard voor minstens één der spelers, wedders of inrichters van het spel of de weddenschap tot gevolg heeft en waarbij het toeval een zelfs bijkomstig element is in het spelverloop, de aanduiding van de winnaar of de bepaling van de winstgrootte." Bovendien is een inzet volgens de Kansspelwet voldoende (er moet niet noodzakelijk zelfs een prijs zijn). Dat zorgt natuurlijk voor de uitdaging en misschien voor de noodzaak van een nieuw soort vergunning, want een verbod kan een heel grote impact hebben op game-industrie.
"Verbod kan grote impact hebben op game-industrie"
|
Het feit dat vooruitgang kan worden geboekt in het spel is een extra stimulans om over te gaan tot een aankoop. Zeker jongeren zijn immers zeer gevoelig voor prestatiedruk en willen uitblinken in videogames. Ook hier wijst de sociale psychologie er ons reeds op dat jongeren evengoed als volwassenen geldingsdrang etaleren en zich daarvoor aan volwassenen spiegelen. Maar waar volwassenen een ruimer palet hebben (hobby, geld, beroep, auto, ebike, ...) is bij jongeren het aanbod om sociaal te scoren beperkter. Wij pleiten dan ook eerder dat ouders hierin tussenkomen, bijvoorbeeld in het duidelijk uitleggen aan jongeren wat het verschil is tussen geluk en behendigheid, dan te proberen elk individueel spel mee te spelen. Qua kansspelen zouden we hen graag eerder een classificatie meegeven die de gevaarlijkheid van het spel aanduidt.
Gamers beginnen vroeg te gamen (6 à 8 jaar) en gaan door tot ze dertiger zijn. Jongeren zijn nog meer dan gewone mensen vatbaar voor biases. Eveneens is de spiegelreflex sterk aanwezig, zodat peers heel belangrijk zijn, zonder dat ze goed zicht hebben op waarom die peers hen zo aantrekken (tegenwoordiger spreekt men graag van "influencers" die zich laten betalen om te branden, waarbij personen zich een succesvol (online) leven aanmeten. In die zin kan de jongere gewoon in een neerwaartse spiraal belanden.
"Cosmetische items op zich kunnen ook problematisch zijn"
|
Gezien de impact dus op online en het kansspel element zijn een duidelijk kader en duidelijke tussenkomsten nodig om te verhinderen dat jongeren minder geloven in werken en studeren, en letterlijk en figuurlijk hun toekomst op het spel gaan zetten voor iets waar eigenlijk het toeval de uitslag bepaalt. De impact van gameplay-elementen kan dus nog groter zijn op de psychologie van kwetsbare personen, maar cosmetische items op zich kunnen ook problematisch zijn.
Vanuit dat standpunt, is er dan ook een verschil tussen gratis games (de zogenaamde free-to-play games) die zulke zaken erin verwerken en games waarvoor je geld neertelt en dan loot boxes krijgt?
Peter Naessens: Bij betalende versies is er heel duidelijk sprake van een (financiële) inzet, maar we mogen niet blind zijn voor het feit dat technologie ook ingrijpt in betaalinstrumenten. Jongeren gaan dus geldwaarde gaan geven aan virtuele items en gebruiken die om handel te drijven. Dit is voor ons een grotere uitdaging dan de Bitcoin, de virtuele munt waar volwassenen van denken dat het spelitems zijn.
Met andere woorden: het ligt moeilijker dan het lijkt omdat er ook mensen zijn die de virtuele items op zich gebruiken of inzetten als betaalmiddel?
Peter Naessens: Ja, inderdaad.
Wat is het verschil tussen een kansspel en een game met kansspel-elementen? Kan u misschien duiden met een voorbeeld van beide?
Peter Naessens: Een kansspel is bijvoorbeeld poker. Een game met kansspel-element is "social poker". Men betaalt om social poker te spelen, maar men kan geen geldprijs winnen. Een gewone game zonder kansspel-elementen berust volledig op behendigheid, zoals bijvoorbeeld Tetris waar beide spelers tegen elkaar spelen en gelijktijdig dezelfde blokken krijgen.
Het Verenigd Koninkrijk heeft deze materie ook reeds bekeken en heeft daarbij geoordeeld dat het niet om gokken gaat. Kan de Kansspelcommissie een afwijkende beoordeling geven?
Peter Naessens: We zijn inderdaad niet gebonden aan de reactie vanuit het Verenigd Koninkrijk. Op hun reactie is trouwens reeds kritiek geformuleerd door een in de wereld van de kansspelen gekende professor (Griffiths).
Is jullie reactie dan een bindend advies waarvoor de regering richtlijnen moet uitschrijven?
Peter Naessens: Neen, de Kansspelcommissie heeft geen rechtspersoonlijkheid, levert geen bindende adviezen, noch moet men ons advies vragen. Wel zijn we autonoom om een proces-verbaal op te stellen voor illegale kansspelen, met al zijn consequenties.
Kan er dan een boete worden uitgevaardigd, waar sprake van was in het bericht van VTM Nieuws?
Peter Naessens: Een operator die een illegaal kansspel uitbaat is strafbaar, een proces-verbaal volstaat dan. Een speler kan ook een boete krijgen, maar dan moet hij weten dat het een illegaal kansspel betreft. Daarom alleen al moet de Kansspelcommissie duidelijkheid proberen te brengen.
"Een speler kan ook een boete krijgen"
|
Wat zou de impact zijn mocht het beoordeeld worden als een kansspel? Worden de games dan lokaal uit de handel gehaald (en wat met online kanalen)? Verandert de rating naar 18+?
Peter Naessens: De illegale exploitatie van kansspelen is in België verboden en wordt ook effectief vervolgd en bestraft. Illegale voorwerpen worden dan ook in beslag genomen. Online websites worden geblokkeerd. De rating is 18+ voor weddenschappen, 21+ als het ander kansspel is, zoals bijvoorbeeld poker.
Peter Naessens: Eigenlijk is er sprake van een nieuw tijdperk. De vraag is of het wettelijke kader eigenlijk aangepast is aan deze spelen en of er niet eerder een nieuw soort vergunning nodig is om jongeren en ouders te beschermen.
"Eigenlijk is er sprake van een nieuw tijdperk"
|
Ervan uitgaande dat het gokken zou zijn, moeten uitgevers of ontwikkelaars dan een vergunning aanvragen en hoe zou er dan controle zijn?
Peter Naessens: Als er een nieuwe vergunning is, kan dit aangepast worden aan karakteristieken eigen aan de spelwereld, ook inzake controle en beschermingsmogelijkheden. Wel moet men dan een vergunning bekomen van de Kansspelcommissie en moeten we dus weten dat er geen criminelen bezig zijn met het ontwikkelen van deze games. Eveneens moeten er dan maatregelen komen om gokverslaving te vermijden.
Zoals aangegeven zijn wij inzake kansspelen niet tevreden met het louter uitzenden van waarschuwingen. We kunnen moeilijk vragen van overwerkte ouders dat ze zomaar ganse games gaan meespelen met hun kinderen. Wij willen duidelijk aangeven welke games verboden zijn voor minderjarigen omdat ze bijvoorbeeld toelaten dat een 8-jarige op een slotmachine zit te spelen omdat hij hoopt op een betere uitkomst van het spel. Zolang ik blijf zien dat mijn 7-jarige zoon op die slotmachine zit te spelen in een op het eerste zicht onschuldig spelletje, weet ik dat ons werk nog niet af is.
"We willen duidelijk aangeven welke games verboden zijn voor minderjarigen"
|
De Kansspelcommissie is van oordeel dat zij het publiek moet waarschuwen voor de mogelijke gevaren van loot boxes, maar we willen dit doen vanuit de expertise die we opdeden in het verleden met kansspelen, vandaar dat één van de ingenieurs nu de opdracht heeft gekregen zijn expertise inzake kansspelen los te laten op Overwatch. Wij focussen op één spel om daaruit conclusies te gaan trekken.
Een nieuwe spelvergunning zou dus misschien een goede oplossing zijn, zodat de regels en beschermingsmaatregelen specifiek op nieuwe games ontwikkeld worden. Bepaalde ongevaarlijke games inzake gokverslaving kunnen dan ook worden uitgesloten van de eis tot vergunning. Nu worden ze op één hoop gegooid met games die kansspelen zijn.
Is er vanuit jouw positie weet van het feit of dit onderwerp ook op tafel ligt bij het Europese Parlement of de Europese Commissie?
Peter Naessens: Wij hebben reeds presentaties gegeven voor de Europese Commissie. Het Verenigd Kininkrijk is ermee bezig. Nederland ook. Voor de Europese Commissie zijn kansspelen geen prioriteit. Misschien zien zij het eerder als een zaak van e-commerce en wil men de verantwoordelijkheid bij de ouders houden.
Als de huidige games onderzocht worden, hebt u dan een indicatie van wanneer het resultaat bekend zou zijn?
Peter Naessens: De Nederlandse Kansspelautoriteit werkt met 80 mensen, in Denemarken (de helft van de bevolking van België) werkt men met meer dan 70 mensen, in het Verenigd Koninkrijk werken 300 mensen voor deze regulator. Wij hebben nu tijd vrijgemaakt voor één ingenieur om dit te onderzoeken, maar voorlopig moeten we de eerste spelconsole nog kopen. Louter technische informatie over het spel volstaat niet. Voorlopig moeten we het dus vooral doen met de expertise vanuit kansspelen die we zullen toepassen op deze games. Idealiter kunnen we afronden voor de eindejaarsperiode, maar ik weet niet of we dat halen. We zullen zien of we nog expliciete waarschuwingen moeten uitsturen.
