Forza Motorsport 4

Wanneer je regelmatig racegames speelt die het moeten hebben van real-life tracks en gelicenceerde auto’s is een déjà vu-gevoel nooit echt veraf. Bekende circuits keren in bijna elk spel terug en ook van de automodellen is doorgaans slechts een beperkt percentage nog nooit eerder vertoond in een ander spel. Zo vergaat het ook Forza Motorsport 4, maar de speerpunt van het racegenre voor Microsoft heeft meer dan genoeg andere kwaliteiten in huis om alweer mijlenver van de competitie weg te schieten.

Hoge verwachtingen

Toen Forza Motorsport 3 het daglicht zag in 2009 werd de game meteen overladen met lovende commentaren en ook door velen beschouwd als de beste en meest uitgebreide consoleracer ooit. In de tussentijd zaten de concurrenten van Polyphony Digital echter niet stil en maakte, na vele jaren wachten, ook de Gran Turismo-franchise zijn langverwachte en veelbesproken opwachting op de huidige generatie consoles. Gran Turismo 5 miste dan wel de strakke afwerking van Forza Motorsport 3 en loste ook niet alle verwachtingen in die ontstaan waren na de enorm lange ontwikkeltijd, maar door de enorme omvang van de game en de knappe graphics was de hegemonie van Turn 10 ook vast en zeker niet langer onbetwist.

Met Forza Motorsport 4 probeert men dus opnieuw de harten van de racefanaten én van de casual autoliefhebbers te winnen. De – in vergelijking met de collega’s uit de Sony-stal – veel kortere ontwikkelingscyclus zou je schrik kunnen doen krijgen voor een overhaast geproduceerde cash-koe en weinig vernieuwende gameplay. Niets is echter minder waar, want Forza 4 zit boordevol aanpassingen. Niet alleen kleintjes welteverstaan, maar ook substantiële wijzigingen en toevoegingen van spelmodi werden niet uit de weg gegaan. En gelukkig pakken ze ook in de meeste gevallen goed uit.

Meer flexibiliteit

De carrièremodus staat zoals steeds centraal, maar aan de structuur ervan werd grondig gesleuteld. In Forza 3 werd je verplicht om op een erg lineaire manier een reeks volledig voorgekauwde events af te haspelen terwijl je langzaamaan opklom van de tragere wagens en kortere races naar de meer exclusieve bolides en langere inspanningen. Diezelfde evolutie is ook in Forza 4 terug te vinden, maar werd op een veel elegantere en flexibelere manier ingebouwd. In plaats van de droge kalender met je race-afspraken netjes in genoteerd uit Forza 3 draait de toepasselijk vernoemde World Tour rond een wereldbol waar alle racetracks op staan weergegeven.

Je begint als rookie aan je eerste seizoen met een wagentje uit de laagste prestatiecategorie dat je wordt aangeboden door Turn 10, al levert het importeren van een savegame van Forza 3 ook een mooie startboost op die afhangt van het level dat je daarin bereikte. Het volstouwen van de rest van je garage hangt daarna volledig af van je prestaties en wat je met de zuurverdiende credits doet die je verdient bij elke race. In tegenstelling tot Forza 3 wordt je wagenkeuze ook niet gestuurd door het vastleggen van het volgende race event, maar is de enige beperking waar je je aan moet houden het circuit waar de wereldtournee je naartoe brengt.

De race die je daar zult moeten rijden en de beloning bij het winnen ervan wordt vooral bepaald door de wagen die je zelf kiest uit je garage. Je krijgt immers de keuze uit drie mogelijke racetypes, met daarnaast ook de mogelijkheid om van wagen te wisselen of je bolide nog snel van een upgrade te voorzien om hem helemaal klaar te stomen voor de rit. Als je dat zou willen zul je dus quasi de hele carrièremodus met dezelfde auto kunnen rijden, maar in de mate dat je geldbeugel het toelaat kun je evenzeer elke race met een ander model afwerken. Deze flexibiliteit is een welgekomen verbetering tegenover het eerder starre en soms geforceerde progressiesysteem van Forza 3.

Korting op wisselstukken

Er staan nog steeds een hele hoop races op het menu in de carrièremodus die alweer garant staat voor vele tientallen uren raceplezier. Sommige races zien er ook anders uit dan de basic circuitwedstrijden. De vertrouwde Fujimi Kaido-fantasytrack die langs een Japanse bergrug loopt is weer van de partij en staat garant voor pittige duels waarbij je van punt A naar B moet geraken vóór een andere auto, al dan niet gehinderd door traag verkeer.

Ook de toevoeging van multi-class races, waarbij snelle en trage auto’s het tegelijk op een circuit tegen elkaar opnemen, konden we best smaken. Deze races stellen, nog meer dan anders, je stuurkunsten en reactietijd op de proef door het snelheidsverschil op de track. Ook het welbekende Top Gear-testcircuit is van de partij, waar je onder andere gevraagd wordt om zo veel mogelijk bowlingkegels neer te maaien tijdens het neerzetten van een snelle ronde.

Iedere race levert naast cash ook een stapeltje ervaringspunten op, die RPG-gewijs de evolutie van jezelf als piloot bijhouden en die ook je affiniteit met elk merk in kaart brengen. Vaker met eenzelfde merk rijden leidt alweer tot kortingen op wisselstukken die je performantie verbeteren, al vonden we deze ietwat buiten proportie. Een paar races zijn genoeg om je affiniteit zo hoog te stuwen dat alle upgrades helemaal gratis worden, waardoor het creditsysteem in zekere mate uitgehold wordt. Telkens je rijderslevel verhoogt, word je bovendien getrakteerd op een nieuw karretje.

Ook hier wordt meer flexibiliteit getoond dan bij de voorganger, want in plaats van een welbepaald model dat je werd opgedrongen krijg je in Forza 4 telkens de keuze uit meerdere types en merken. De aanpassing van een race- en beloningssysteem zonder keuze naar eentje mét kan op het eerste zicht niet zo spectaculair lijken. Toch verhoogt de mogelijkheid om de modellen en races te kiezen die je liggen en diegene uit de weg te kunnen gaan die je helemaal niks zeggen het spelplezier en je drive om te blijven doorgaan zienderogen.

Voor elk wat wils

Elke race laat je ook weer een hele reeks aan instellingen kiezen, die zowel hardcore racefans moeten plezieren als casual gamers toelaten om op een toegankelijke manier van het racegeweld te genieten. Zoals steeds kun je kiezen tussen een automatische versnellingsbak of een manueel exemplaar, spelen met een aantal snufjes zoals het schademodel, ABS, tractiecontrole en stabiliteitscontrole en is de Rewind-functie terug van de partij.

Het uitzetten van deze technologische hulpmiddelen verhoogt uiteraard de moeilijkheidsgraad van de race, maar levert tegelijk ook een bonus op aan het eind van de rit. Je zult vanzelfsprekend het meest plezier beleven en credits verdienen wanneer je de combinatie van instellingen vindt die je voldoende uitdaging bieden, zonder je skills te overtreffen. Voor iedereen wat wils dus, en dat is nog steeds een van de grote sterktes van de Forza-franchise.

Ook de moeilijkheidsgraad van de AI is in te stellen en die vonden we stukken natuurlijker dan in Forza 3, waar de AI als een robot zijn racelijn aanhield. Forza Motorsport 4 maakt de AI letterlijk een stuk menselijker. Je zult bijvoorbeeld computergestuurde racers exact dezelfde fouten zien maken als jezelf: te snel een bocht insturen, te laat remmen en als een debiel de reclamepanelen inzwalpen. Deze gemodelleerde stommiteiten zien er steeds geloofwaardig uit en komen nooit geforceerd over doordat een racer die een fout gemaakt heeft deze ook probeert te corrigeren en bijvoorbeeld niet aan 200 kilometer per uur blijft doorgaan tot er contact is met de onvermijdelijke muur.

Ook aan de agressiviteit van de AI-piloten werd gewerkt, waardoor je nu ook af en toe een tik zult terugkrijgen wanneer je een onzorgvuldig passeermanoeuvre hebt uitgevoerd of een van de tegenstanders als levende vangrail hebt gebruikt. Daardoor krijg je in de offline singleplayer zaken te zien die je doorgaans enkel in een online multiplayer van menselijke concurrenten krijgt te slikken, waardoor we gerust kunnen stellen dat Turn 10 momenteel over zowat het meest verfijnde AI-model beschikt dat je op een console kunt terugvinden.

Zwaaien met die handjes

Ook aanwezig, zij het iets minder verfijnd, is de integratie van Kinect. Wanneer je een motioncontroller in huis hebt, krijg je vanaf het startscherm de optie om te zwaaien en hoef je verder in principe geen controller meer aan te raken. Elke spelmodus is beschikbaar en werkt vrij behoorlijk. Belangrijk is wel dat je geen controle hebt over het rem- en gaspedaal, maar je enkel hoeft te bekommeren over het sturen. Wie wil heeft er dus een leuke rijervaring mét Kinect bij, wie er geen boodschap aan heeft mist dan weer niks als hij het links laat liggen. Wat ons betreft mag Turn 10 op deze manier gerust verder proberen gaan in Forza 5.

Offline kun je naast de carrièremodus traditioneel ook aan de slag in een Quick race, Hot lap of Split streen event. De brug naar de online spelervaring slaat Turn 10 door de introductie van de Rivals-modus. Dit systeem logt je rondetijden en andere statistieken en geeft je op basis daarvan uitdagingen om de prestaties van anderen en van je vrienden te verbeteren. Het doet een beetje denken aan EA’s Autolog-systeem met nog een schepje extra motivering erbovenop, want ook deze prestaties worden beloond met ervaringspunten en beloningen.

Join the club

Niet alleen je Xbox Live-vrienden worden overigens nauw bij je Forza 4-spelervaring betrokken, want Forza 4 lanceert ook het clanconcept in het racinggenre door haar Car Clubs. Zo’n car club kun je zelf uit de grond stampen of je kunt er natuurlijk eentje vervoegen die al bestaat (hint: zoek op “4Gamers”). De game houdt niet alleen alle gezamelijke statistieken bij van de leden van je club om een clubranking op te stellen, maar toont je ook hoe je het doet in vergelijking met andere clubs. Het meest attractieve voordeel van het vervoegen van een car club moet wel de gedeelde garage zijn die je kunt opzetten. Elk lid kan een bijdrage leveren door auto’s te delen, die de anderen dan kunnen gebruiken om te racen en de positie van je club op de leaderboards verder omhoog te stuwen.

Online kun je volledig lagvrij aan de slag in lobby’s waar tot 16 spelers kunnen meespelen. Ook hier is elke setting en beperking naar wens te tweaken zodat je zowel fun kunt hebben in doodserieuze confrontaties op het scherp van de hardcore snee als in eerder casual races tegen vrienden. Naast de traditionele online races zijn er opnieuw enkele andere spelmodi voorzien, zoals draft en drag, maar ook meer exotische modi zoals kat en muis, tikkertje en het van Top Gear geleende autovoetbal zijn van de partij.

Naast de spelmodi waar je in de stoel van de piloot mag kruipen en gas geven heeft Turn 10 in Forza 4 ook een modus voorzien waar je in de stoel van de piloot mag kruipen... om dan terug uit te stappen en te kwijlen op de superknappe bolide in je garage. Auto Vista heet deze modus, die eigenlijk een virtuele showroom is voor een selectie van de meest exclusieve en tot de verbeelding sprekende wagens ter wereld. De Lexus LF-A, Ferrari 458 Italia, McLaren F1 en Mercedes SLS AMG zijn maar enkele van de tientallen superauto’s die je in deze modus kunt bewonderen.

Op verschillende plaatsen zijn interactieve acties voorzien, waarmee je de portieren kunt openen, de wagen eens kunt starten, of gewoon extra uitleg kunt krijgen van Jeremy Clarkson over het stukje mobiele kunst in je garage. Het grafische detail in deze modus is bijna ongezien voor een videogame, en het verschil met een echt camerabeeld is soms verdomd moeilijk te ontwaren. Of de ontwikkelaar hier vooral zijn eigen grafisch kracht dan wel de schoonheid van de auto’s mee in verf wil zetten laten we in het midden, maar voor wie als jochie (of nog steeds) droomde om een Lamborghini- of Ferrari-dealer binnen te wandelen en eens plaats te nemen in de meest over-the-top auto in de showroom zal hier dichter bij het beleven van die droom komen dan ooit tevoren.

Voer voor designers en tuners

Wie overigens meer geïnteresseerd is in het visuele of het technische aspect van de autowereld dan in het racen zelf komt ook opnieuw aan zijn trekken in deze Forza 4. Er is opnieuw een uitgebreide modus voorzien waarin je eigen designs kunt maken, bestaand uit honderden layers en evenveel verschillende grafische effecten. Goed nieuws trouwens voor wie daarin al wat tijd investeerde in Forza 3, want alle vinyls die je eerder maakte – inclusief onze 4Gamers-vinyl – zijn meteen importeerbaar. Ook de testbank voor tuning-liefhebbers is terug van weggeweest en wie zich in het afstellen van de perfecte setup wil verdiepen kan ook daarmee ettelijke uren zoet zijn.

Op grafisch vlak was Forza 3 al top, maar Forza 4 gaat daar met een nieuwe engine nog een stap over en neemt daarbij ook moeiteloos de maat van Gran Turismo 5. Elke track en zijn directe én verre omgeving zien er ongelooflijk gedetailleerd uit, met het nieuwe fantasycircuit in de Alpen als showboat van dienst. Ook de lichteffecten op de tracks en wagens spelen schitterend – we hebben de weerkaatsing van de ondergaande zon op de motorkap van onze Ferrari nog nooit zo mooi gevonden. Belangrijk is ook dat niet alleen Ferrari’s er adembenemend knap uitzien, maar dat elke wagen tot in het fijnste detail is afgewerkt.

Het gebrek aan weerseffecten zoals regen, sneeuw of onweer moet zowat het enige gemis zijn in deze Forza 4, al hadden we het schademodel ook nog graag iets ingrijpender willen zien. Bescheiden blikschade en verfschilfers zijn van prima kwaliteit, maar bij zware crashes aan zeer hoge snelheden is de getoonde schade niet echt geloofwaardig. Dat is jammer, want de schade die je als piloot ervaart na een stevige crash voelt wel enorm realistisch aan. Laadtijden zijn niet echt verminderd sinds Forza 3, al zijn ze aanzienlijk makkelijker te verteren door de factsheets over het circuit en de wagens die we te zien krijgen.