REVIEW | Knights of Honor II: Sovereign is handig voor nieuwkomers in het genre

Grand Strategy games zijn op zich al een niche genre, maar ook binnen deze games zijn er verschillen. Zo zijn er de enorm complexe en diepgaande alternatieve geschiedenis simulaties zoals Hearts of Iron en Europa Universalis. Aan de andere kant vind je dan games als Total War, die het strategische deel sterk vereenvoudigen maar je dan weer wel toelaten om gevechten in real-time te leiden. In 2004 deed Black Sea Studios met Knights of Honor een poging om de twee samen te voegen door een strategisch deel, waarvoor je niet gestudeerd moest hebben, te combineren met real-time veldslagen. Het spel kon reviewers wel bekoren, maar brak commercieel zeker geen potten.

Bijna 2 decennia later doen dezelfde makers, onder de vlag van hun nieuwe studio Black Sea Games, een tweede poging met Knights of Honor II: Sovereign. Voor wie het eerste spel al speelde, bieden we volgende TLDR aan: het is zowat hetzelfde spel, iets gebruiksvriendelijker en betere graphics; je weet dus eigenlijk al of je dit wil spelen. Vermoedelijk heeft de meerderheid van jullie echter nog nooit van Knights of Honour gehoord, dus jullie zullen de rest van de tekst moeten lezen om te weten te komen of het spel de moeite is.

Het spel start ergens halverwege de middeleeuwen, en bestrijkt heel Europa, Noord-Afrika, het Midden-Oosten en een aanzienlijk deel van het huidige Rusland. Je kiest één van de vele koninkrijken of provincies in het spel, en vanaf dan is de toekomst een onbeschreven blad. Omdat het spel je niet verplicht heel de bekende wereld te veroveren, is het bijvoorbeeld ook mogelijk om te winnen door alle mogelijke luxeproducten beschikbaar te hebben voor je burgers. Uit onze geschiedenisles wisten we nog dat steden als Brugge en Gent in die tijd absolute wereldsteden waren waar kapitalisme hoogtij vierde. Een spel waarin we het graafschap Vlaanderen bestuurden leek dus wel interessant. Iets minder realistisch werd het als het spel het over het koninkrijk Vlaanderen had. Dat dat “koninkrijk” uit de provincies Oost- en West-Vlaanderen bestond klopte dan weer wel. Maar dat Gent zowat op de locatie van Brussel leek te liggen en Oost-Vlaanderen zich uitstrekte tot tegen de grens van Luxemburg, komt dan weer wat minder overeen met wat we ons nog uit de aardrijkskundeles herinnerden.

Maar niet getreurd om kleine details, we hebben twee wereldsteden in handen, de steun van beschermheer Frankrijk en de toekomst ziet er goed uit! Je staat wordt bestuurd door een raad van 9, geleid door je koning. Elk van deze 9 karakters heeft een bepaalde rol die bepaalt wat hij voor je kan doen. Maarschalken zijn de enigen die een leger kunnen aanvoeren, en dus vrij essentieel in wat toch niet de meest vreedzame periode uit de geschiedenis was. Diplomaten verzorgen je PR, zowel bij je eigen burgers als bij andere landen. Spionnen stuur je dan weer uit als je die andere landen niet echt vertrouwt en hoopt daar wat ongelukjes te zien gebeuren. Geestelijken zijn er dan weer om je burgers vreedzaam te houden en op een goed blaadje te komen bij de paus of kalief van jouw religie.

Maar ons plan is rijkdom te vergaren door handel, dus we zetten dubbel in op de laatste categorie van raadslieden: handelaars. Zij sluiten handelsverdragen en zorgen voor de import van producten die je zelf niet kan produceren. Door handel te drijven verbeteren ook de relaties met je handelspartners, en zo werd ons Vlaanderen al snel een graag geziene, en bijzonder rijke regio. Aangezet door Duitsland kregen we af en toe een invasie van de Saksen of Luxemburgers te verduren: het lot van een vazalstaat die tussen twee grootmachten in zit natuurlijk.

Ondanks dat we maar de beschikking hadden over één maarschalk en dus één leger, gaf de rijkdom ons wel de mogelijkheid om dit leger uit te rusten met de beste wapens. Gecombineerd met heel wat smeergeld, zorgde het ervoor dat we ons de eerste generaties rustig konden concentreren op het uitbouwen van een handelsimperium. Niet dat dit een eenvoudige route is naar de overwinning. Van de 64 producten in het spel, moesten we de beschikking over 63 ervan zien te verkrijgen. Enkel de aanvoer van kamelen bleek niet nodig te zijn.

Hier lijkt het hele alternatieve winst concept een beetje tegen zijn limiet te lopen. Elke provincie heeft namelijk een aantal vaste locaties waar je een bijhorend gebouw op kan zetten. Het zijn deze gebouwen die voor je grondstoffen zorgen. Dit kan een letterlijke grondstof zijn zoals goud, maar bijvoorbeeld ook kennis, reservisten voor je leger of voedsel. Je hebt dus enkel de beschikking over je eigen grondstoffen en wat je kan importeren, maar dat laatste is beperkt tot drie verschillende grondstoffen per handelaar. Omdat het spel aan resource management doet via een toeleveringsketen om complexere producten te maken, heb je na een tijdje meer verschillende grondstoffen nodig dan je zelf kan produceren of importeren als kleinere natie.

Op zich niet helemaal onlogisch, maar soms wordt de situatie een beetje onnozel. Een voorbeeldje: als een soort proto-België leek het ons zinnig om bier te produceren (chocolade en wafels zijn spijtig genoeg geen optie). Strak plan, zei ons gezond verstand, want we hadden rond Gent heel wat boerderijen die graan produceren. Ons voedseloverschot omzetten in een superieur exportproduct zou onze koffers nog meer vullen! Ware het niet dat je pas bier kan produceren als je ook houten vaten hebt, en je kan pas houten vaten maken als je een bos hebt om bomen in om te hakken. En hoewel we toch wel heel wat bossen zagen op onze kaart, was hout enkel verkrijgbaar in andere landen. Spijtig genoeg waren dat ook vooral vazalstaten van Duitsland, die ons al enkele eeuwen probeerden te veroveren. Dus geen bier voorlopig, maar ook heel wat andere producten werden op dezelfde manier onverkrijgbaar. Dus zelfs voor een overwinning als best voorziene natie moet je op den duur toch het oorlogspad op.

Een oorlog starten is ook niet zo evident. Veel landen, en je eigen bewoners, zullen zich tegen je keren als je zonder grondige reden op oorlogspad gaat. En blijkbaar is bierproductie geen casus belli ... Via diplomatie kan je echter landen aan je zijde krijgen, en zelfs een coalitie maken tegen je vijanden. Met een grote zak vol smeergeld stuurden we onze diplomaat dus op pad om vriendjes te maken in heel Europa, sommige dingen veranderen nooit blijkbaar. Na een zoveelste poging tot invasie door de Saksen, gingen we samen met onze coalitiepartners in de tegenaanval, en konden we de regio rond Keulen toevoegen aan Vlaanderen. Eindelijk hout! Eindelijk bier!

De meeste grand strategy games laten veldslagen automatisch uitvechten. Op basis van parameters zoals het aantal soldaten, hun wapens, de leiderschapskwaliteiten van hun generaal, ... zullen twee balkjes het tegen elkaar opnemen tot eentje ervan leeg is. Dit is ook in Knighs of Honor een mogelijkheid. Maar je kan ook zelf de leiding in handen nemen in het RTS-aspect van het spel. Gezien dit deel van het spel het unieke is ten opzichte van concurrerende games, hadden we verwacht dat dit toch iets of wat goed uitgewerkt zou zijn. Hoewel we zelf het originele spel uit 2004 nooit gespeeld hebben, bleek uit filmpjes wel dat het er toen uitzag als een soort tweederangs Age of Empires. De eerste keer dat we dit in het nieuwe spel in actie zagen, moesten we even verifiëren of het er niet identiek uitzag als bij de eerste game. En toegegeven, het is beter, maar niet veel ... Het ziet er nog steeds uit als een Age of Empires "van den Aldi" en is enorm simplistisch. Het enige voordeel is dat de AI van de vijand bij momenten zodanig stompzinnig is, dat je een zeker verlies toch nog kan ombuigen in een overwinning. De enige reden die we kunnen bedenken om dit op te nemen in het spel, is omdat de makers het als een soort elementair onderdeel zien van deze franchise.

Gelukkig zijn de real-time gevechten optioneel, maar we hebben het gevoel dat de rest van het spel beter had kunnen zijn als men geen budget in de gevechten had moeten steken. Sommige elementen, zoals bijvoorbeeld de relatie met religie, hadden beter uitgewerkt kunnen worden. De minimap is een beetje een knoeiboel om je weg in te vinden, en ook op de gewone kaart zit je vast met een veel te beperkt uitzoomniveau. Toen ons Vlaanderen op zijn hoogtepunt heel de Benelux, Noord-Frankrijk en  een stukje Duitsland onder controle had, werd het op den duur frustrerend om zelfs dat relatief kleine grondgebied te doorzoeken op zoek naar bijvoorbeeld een huurlingenleger.